Τα πάνω κάτω: Μπορεί ένα αυτοκίνητο να κινηθεί ανάποδα;
Εύκολη απάντηση σε αυτό, δεν υπάρχει. Θεωρητικά όμως ναι, θα μπορούσε να συμβεί. Να οδηγείς για παράδειγμα ανάποδα, στην οροφή ενός τούνελ, με 300 km/h, χωρίς να σε νοιάζει αν θα συναντήσεις κίνηση στο δρόμο…
Αυτό το ερώτημα ενέχει προφανώς μία δόση σουρεαλισμού. Η βάση του, όμως, είναι εύλογη. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι προέκυψε από το στόμα ενός τύπου σαν τον Gordon Murray. Εάν ένα μαχητικό αεροσκάφος μπορεί να πετάει ανάποδα, χάρη στα εξελιγμένα fly-by-wire ηλεκτρονικά, γιατί να μην το κάνει και ένα αυτοκίνητο;
Στη δεύτερη περίπτωση, βέβαια, τα πράγματα είναι ελαφρώς πιο σύνθετα. Και δεν αναφερόμαστε στο γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποιος ανάποδος δρόμος για να κινηθεί ένα όχημα, σε ένα ταβάνι. Αναφερόμαστε σε μία από τις τέσσερις θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης, που έχει την τάση να τραβάει τα αντικείμενα προς το έδαφος.
Για να μπορέσεις να πετάξεις, θα πρέπει, πρωτίστως, να εξισώσεις τη δύναμη της βαρύτητας με μία αντίστοιχη άντωση. Και ενώ τα αεροπλάνα έχουν σχεδιαστεί εξαρχής για αυτό το σκοπό, κάτι τέτοιο δεν ισχύει για τα αυτοκίνητα. Αντιθέτως, αυτό που αποζητούμε σε ένα αυτοκίνητο είναι η αρνητική άντωση. Μία δύναμη που -όσο αυξάνει η ταχύτητα κίνησης- να το πιέζει προς το έδαφος, ώστε να μην του επιτρέπει να ελαφρώνει, χάνοντας έτσι την πρόσφυσή του.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, μία τέτοια αεροδυναμική πίεση προς τα κάτω, δεν είναι τόσο αναγκαία. Αρκεί η μάζα ενός οχήματος για να το κρατάει σταθερό, εξασφαλίζοντας την ικανοποιητική πρόσφυση των ελαστικών. Υπολογίστε όμως πως αρκούν 275 km/h για να απογειώσουν ένα Airbus A320 των 70+ τόνων. Με την ίδια ταχύτητα μπορούν να κινηθούν πολλά σπορ αυτοκίνητα. Και είμαστε σίγουροι πως κανένας δεν θα ήθελε να βιώσει μία χαμηλή πτήση, αντίστοιχη με αυτή του Peter Dumbreck, πιλότου της Mercedes-Benz στο Le Mans του 1999.
Ως εκ τούτου, υπάρχει μία σειρά από αεροδυναμικά βοηθήματα (αεροτομές, διαχυτές, πτερύγια κ.λπ.) που μπορούν να προστεθούν σε ένα μοντέλο, βελτιώνοντας έτσι τη συμπεριφορά του στις υψηλές ταχύτητες. Κάποια εξ αυτών φροντίζουν να ασκούν δυνάμεις, δημιουργώντας μία υπερπίεση στο πάνω μέρος του, ενώ άλλα ελέγχουν τη ροή του αέρα κάτω από το πάτωμα και, ενίοτε, δημιουργούν μία υποπίεση που το «ρουφάει» κυριολεκτικά προς τα κάτω.
Η αρνητική άντωση σε μία Porsche 911 Turbo μπορεί να φτάσει τα 170 κιλά. Στην 911 GT2, πάλι, το νούμερο αυτό ανεβαίνει στα 340 κιλά. Ο σχεδιασμός της σαφώς πιο απόλυτης McLaren Senna των 1.200 κιλών, έρχεται να προσφέρει επιπλέον φόρτιση 800 κιλά, ενώ ένα μονοθέσιο της Formula 1 μπορεί εύκολα να ξεπεράσει σε αρνητική άντωση το ίδιο του το βάρος!
Και κάπου εδώ, ερχόμαστε στον ανατρεπτικό ισχυρισμό του Gordon Murray, αναφορικά με το τελευταίο του δημιούργημα, Τ.50s Niki Lauda. Πρόκειται για ένα track only hypercar, με ισχύ 725 ίππων, βάρος 852 κιλών και αρνητική άντωση που μπορεί να αγγίξει τα 1.500 κιλά! Ο Βρετανός μηχανικός και σχεδιαστής υποστηρίζει πως η δύναμη αυτή είναι τόσο ισχυρή, που από τα 282 km/h θα μπορούσε να κολλήσει το αυτοκίνητο στο ταβάνι, οδηγώντας ανάποδα, αφού υπερνικά το ίδιο του το βάρος!
Για όσους μικροί παίζατε με πίστες Hot Wheels, μπορείτε να το κάνετε εικόνα… Χωρίς λοιπόν να χαλάσουμε τη μαγεία, ας προσεγγίσουμε το όλο πρόβλημα από μία απλοποιημένη φυσική σκοπιά. Η πρόσφυση ενός αυτοκινήτου, πέρα από το συντελεστή τριβής και την επιφάνεια των ελαστικών, έχει επίσης να κάνει με τη μάζα του. Εάν αυτό αρχίσει να κινείται και η ροή του αέρα το ωθεί να σηκωθεί προς τα πάνω, τότε νομοτελειακά οι δύο αντίθετες δυνάμεις θα μειώσουν το βάρος του. Εάν πάλι η ροή του αέρα το ωθεί προς τα κάτω, το βάρος θα αυξάνεται (ή, πιο σωστά, η δύναμη, που μετριέται σε newtons).
Στην πράξη, όσο μεγαλύτερη η δύναμη προς το έδαφος, τόσο αυξάνει και η πρόσφυση του αυτοκινήτου. Η ταχύτητα με την οποία μπορεί να μπει σε μία στροφή. Γυρνώντας όμως το αυτοκίνητο ανάποδα -και εφόσον η αρνητική άντωση καταφέρει να ξεπεράσει σε τιμή τη βαρυτική έλξη- τότε ναι, θεωρητικά θα μπορούσε ένα αυτοκίνητο να κολλήσει σε κάποιο ταβάνι. Με την ίδια ακριβώς αρχή που κάνει και τα αεροπλάνα να πετάνε. Υπάρχουν όμως ένα δύο μικρολεπτομέρειες που καθιστούν το όλο εγχείρημα λίγο πιο δύσκολο από ότι ίσως ακούγεται.
Καταρχήν, για να μιλάμε για «ελεγχόμενη αντίστροφη πτήση» ενός αυτοκινήτου, θα πρέπει πρώτα αυτό να αναπτύξει την απαιτούμενη ταχύτητα. Πράγμα που σημαίνει πως θα εκκινήσει πατώντας κανονικά στη γη και θα αρχίσει να περιστρέφεται σε ένα φανταστικό οδόστρωμα, αφότου αγγίξει τα 282 km/h (για την περίπτωση του T.50s). Με τέτοιες ταχύτητες και με δεδομένο πως η αρνητική άντωση είναι μεν κάθετη ως προς το αυτοκίνητο, η βαρύτητα όμως είναι κάθετη προς τη γη, είναι αρκετά δύσκολο να επιτευχθεί μία τέτοια περιστροφή με ασφάλεια.
Κατά δεύτερο λόγο, η αρνητική άντωση (η καλύτερα σκέτο άντωση, αφού μιλάμε για ένα ανάποδα κινούμενο όχημα) δεν ασκείται απαραίτητα στο ίδιο το κέντρο βάρους του οχήματος. Το πιο πιθανό είναι να ασκείται μεγαλύτερη δύναμη στον πίσω άξονα, επιτρέποντας έτσι στο αυτοκίνητο να περιστραφεί -λόγω ροπής- και έτσι άμεσα να απωλέσει τη δυνατότητα κίνησης ανάποδα.
Που καταλήγουμε; Στο ότι η θεωρία, ενίοτε, απέχει από την πράξη. Στα μάτια όμως των απανταχού petrolheads, τέτοιοι ακραίοι ισχυρισμοί, πάντα θα αποτελούν έναυσμα για όμορφες, υποθετικές, συζητήσεις.