Χωρίς καμία αμφιβολία, τα λάστιχα είναι η επαφή του αυτοκινήτου με το δρόμο. Κατά συνέπεια ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της ασφάλειας στους δρόμους έχει να κάνει με αυτά. Σε αυτό το αφιέρωμα μαζέψαμε όλες τις πιθανές ερωτήσεις για την ορθή χρήση, την επιλογή και την αντικατάσταση των ελαστικών. Ας ξεκινήσουμε… 

1. Τι είναι το ευρωπαϊκό σήμα ελαστικών; Τι σημαίνει για μένα;
Το ευρωπαϊκό σήμα ελαστικών δίνει προδιαγραφές -προφανώς- στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στόχος της είναι να ενημερώσει τον καταναλωτή σχετικά με τις επιδόσεις πρόσφυσης σε υγρό οδόστρωμα, την αντίσταση κύλισης και τον εξωτερικό θόρυβο κύλισης. Το ευρωπαϊκό σήμα είναι ένα πρώτο σημείο αναφοράς κατά την αγορά.

Βέβαια, για να είναι δυνατή η ακριβής και λεπτομερής αξιολόγηση ενός ελαστικού, είναι απαραίτητο να δοκιμαστούν όλες οι ιδιότητές του. Συνιστούμε ανεπιφύλακτα τις δοκιμές ελαστικών του TCS, του ελβετικής λέσχης χρηστών των δρόμων, που παρέχει σφαιρική αξιολόγηση για τα λάστιχα, δοκιμάζοντας σε 13 τομείς τα στάνταρ λάστιχα και σε 18 τομείς τα χειμωνιάτικα.

2. Πίεση: Τι πρέπει να προσέξω και πότε;
Κατ’ αρχήν, η πίεση πρέπει να ελέγχεται μία φορά το μήνα, με κρύα λάστιχα και χωρίς να ξεχνάμε τη ρεζέρβα. Πράγματι, η οδήγηση με λάστιχα με χαμηλή πίεση είναι επικίνδυνη, ενώ και η φθορά τους επιταχύνεται. Το βιβλίο συντήρησης, όπως και τα αυτοκόλλητα στην πόρτα του οδηγού ή στο πορτάκι του ρεζερβουάρ παρέχουν όλες τις πληροφορίες σχετικά με τη σωστή πίεση.

Σε περίπτωση διαδρομής με μεγάλο φορτίο ή υψηλή ταχύτητα, η πίεση χρειάζεται να αυξηθεί κατά 0,2 bar ή 3 psi. Πάντως, ακόμα κι αν φουσκώσετε μέχρι και 6 ή και 7 psi παραπάνω τα λάστιχα, δεν θα δείτε πτώση στην οδική συμπεριφορά τους ούτε θα επιταχυνθεί η φορά στο μέσο του πέλματος (συνήθης φθορά για υπερβολικά φουσκωμένα λάστιχα), και το μόνο που θα επιβαρυνθεί είναι η άνεση.

Όσον αφορά τον τρόπο ελέγχου, να γνωρίζετε ότι τα μανόμετρα στα πρατήρια συνήθως δείχνουν πίεση κάτω από την πραγματική. Οπότε για ασφάλεια, φουσκώστε τα λάστιχα 2-3 psi παραπάνω από την προτεινόμενη τιμή του κατασκευαστή. Η διαδικασία είναι να ανεβάσετε την πίεση κάμποσο ψηλότερα και να κατέβετε στην επιθυμητή, περιορίζοντας και τα λάθη του οργάνου από τα κολλήματα της βελόνας. 

3. Πώς να επεκτείνω τη χιλιομετρική διάρκεια των ελαστικών;
Στις στροφές, κατά την επιτάχυνση και την φρενάρισμα, τα λάστιχα οφείλουν να διαχειριστούν δυνάμεις από διαφορετικές κατευθύνσεις. Η φθορά του ελαστικού δεν είναι η ίδια και στους δύο άξονες και είναι συνάρτηση της κατανομής βάρους και του τύπου κίνησης.

Οι οδηγοί που οδηγούν πολύ μπορούν να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των ελαστικών, αλλάζοντας τα πίσω λάστιχα με τα εμπρός κατά τη διάρκεια της σεζόν (ή/και χιαστί) -και περισσότερες από μία φορά. Βέβαια, προϋπόθεση είναι η διάστασή τους να είναι η ίδια εμπρός πίσω.

Η αλλαγή αυτή χρειάζεται να γίνεται πριν τα λάστιχα μεταξύ των αξόνων υπερβούν σε διαφορά το 1 mm στο βάθος του πέλματος. Προσοχή! Προσέξτε τη φορά περιστροφής και ελέγξτε αν τα λάστιχα έχουν τοποθετηθεί σωστά, σύμφωνα με το εγχειρίδιο συντήρησης.

4. Σύμβολα ελαστικών: Τι προσέχω κατά την αγορά; 
Παράδειγμα: 195/65 R 15 91 H. Αν υποθέσουμε ότι αυτή είναι η διάσταση πρώτης τοποθέτησης για τα λάστιχα του αυτοκινήτου σας, αλλά ενδεχομένως να περιλαμβάνει και άλλες διαστάσεις στην περίπτωση που φορά έξτρα μεγαλύτερη ζάντα. Στην περίπτωσή μας το «195» αφορά το πλάτος του πέλματος σε mm, το «65» σημαίνει ότι το ύψος του πλαϊνού είναι το 65% του πέλματος, το R15 είναι το ύψος της ζάντας εκφρασμένο σε ίντσες (μία ίντσα=25,4 mm). O αριθμός «91» είναι ο δείκτης φορτίου και το γράμμα «Η» είναι ο δείκτης ταχύτητας, και αμφότερα χρειάζεται να τηρούνται.

Ο δείκτης ικανότητας φορτίου υποδεικνύει τη μέγιστη ικανότητα φόρτωσης του ελαστικού ως συνάρτηση του συνολικού βάρους του αυτοκινήτου. Και ο μέγιστος επιτρεπόμενος δείκτης ταχύτητας αναφέρεται στη μέγιστη δυνατή ταχύτητα του αυτοκινήτου και όχι στη μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα σύμφωνα με το νόμο.

Επιπλέον, ο αριθμός DOT είναι σημαντικός επειδή υποδεικνύει την ημερομηνία παραγωγής εκφρασμένη στην εβδομάδα του έτους -τέσσερα τελευταία: Τα δύο πρώτα αφορούν την εβδομάδα κατασκευής, τα δύο το έτος κατασκευής. Καθώς οι ιδιότητες των ελαστικών, ιδιαίτερα στο βρεμένο, επιδεινώνονται με την ηλικία και τη διάρκεια χρήσης, τα λάστιχα άνω των οκτώ ετών δεν θα πρέπει πλέον να χρησιμοποιούνται.

Απαιτήσεις στη μέγιστη ταχύτητα
Για τα καλοκαιρινά λάστιχα, ο δείκτης ταχύτητας πρέπει πάντοτε να αντιστοιχεί τουλάχιστον στη μέγιστη ταχύτητα του αυτοκινήτου, ανεξάρτητα από την ταχύτητα στην οποία οδηγείται το ελαστικό. Τα χειμερινά λάστιχα, που δεν καλύπτουν τη μέγιστη ταχύτητα του αυτοκινήτου, αναγνωρίζονται με το σύμβολο της νιφάδας χιονιού. Για τα λάστιχα που έχουν σήμανση μόνο «M+S», οι απαιτήσεις που ισχύουν είναι οι ίδιες με εκείνες των θερινών ελαστικών.

5. Από πού να αγοράσω λάστιχα. Από τα κλασικά καταστήματα ή από το ίντερνετ; 
Τα λάστιχα είναι σημαντικά στοιχεία του αυτοκινήτου για την ασφάλεια. Ως εκ τούτου, συνιστάται να αγοράζετε λάστιχα από ένα εξειδικευμένο κατάστημα, όπου θα βρείτε συμβουλές, εμπειρογνωσία και μοντάρισμα. Επιπλέον, σε περίπτωση ερωτήσεων, προβλημάτων ή ζημιών, θα έχετε έναν συνομιλητή, για παράδειγμα για συμβουλές σχετικά με την εγγύηση.

6. Ποιο είναι το ελάχιστο επιτρεπόμενο βάθος πέλματος;
Το ελάχιστο νόμιμο βάθος είναι 1,6 mm. Παρόλα αυτά, οι ουσιαστικές ιδιότητες για την ασφάλεια απουσιάζουν ήδη πριν από αυτό το όριο. Γι’ αυτό ένα καλοκαιρινό λάστιχο χρειάζεται αντικατάσταση μόλις το βάθος του πέλματος -και όχι ο ώμος του ελαστικού- φτάσει στα 3 mm. Λάστιχα με ανομοιόμορφη φθορά τίθενται επίσης υπό αμφισβήτηση και με το ερωτηματικό της αντικατάστασης. 

7. Ποιο είναι το ελάχιστο επιτρεπόμενο βάθος πέλματος στα χειμωνιάτικα λάστιχα;
Το ελάχιστο νόμιμο βάθος είναι επίσης 1,6 mm. Παρόλα αυτά, οι ουσιαστικές ιδιότητες για την ασφάλεια απουσιάζουν ήδη πριν από αυτό το όριο.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ένα χειμωνιάτικο λάστιχο χρειάζεται αντικατάσταση μόλις το βάθος του πέλματος -και όχι ο ώμος του ελαστικού- φτάσει τα 4 mm. Κι εδώ, λάστιχα με ανομοιόμορφη φθορά τίθενται επίσης υπό αμφισβήτηση και με το ερωτηματικό της αντικατάστασης. 

8. Τι χρειάζεται να προσέξω στην αντικατάσταση των ελαστικών;
Δεδομένου ότι ο πίσω άξονας είναι ένας άξονας διευθυντήριος (με τη φυσική ερμηνεία της διεύθυνσης και της φοράς) και συμβάλλει στη σταθερότητα του αυτοκινήτου, τα λιγότερο φθαρμένα λάστιχα πρέπει να τοποθετούνται πίσω. Οι δοκιμές ασφαλείας έδειξαν ότι η διαφορά στο βάθος του πέλματος μεταξύ των εμπρός και πίσω ελαστικών πρέπει ιδανικά να είναι μικρότερη από 1 mm.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Αναγομωμένα λάστιχα: Μύθοι και πραγματικότητα

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Λάστιχα: Όσο φαρδύτερα τόσο καλύτερα; [video]

Οι κρίσιμες καταστάσεις κατά την οδήγηση εμφανίζονται κατά πλειονότητα σε βρεγμένους δρόμους. Εάν τα εμπρός λάστιχα χάσουν την πρόσφυσή τους, για παράδειγμα στην περίπτωση υδρολίσθησης, αυτό θα προκαλέσει μια στιγμιαία απώλεια ελέγχου, αλλά το αυτοκίνητο θα διατηρήσει παρόλα αυτά τη θέση του στο δρόμο, κατά συνέπεια και την διεύθυνσή του. Εάν η απώλεια πρόσφυσης συμβεί στους πίσω τροχούς, τότε το αυτοκίνητο θα ολισθήσει δεξιά ή αριστερά. Αυτή η κρίσιμη κατάσταση είναι για τον οδηγό πολύ πιο δύσκολο να ελεγχθεί παρά η στιγμιαία απώλεια ελέγχου του εμπρός άξονα.

Το ίδιο συμβαίνει και στο στεγνό. Ο εμπρός άξονας θέτει το όριο της πρόσφυσης του αυτοκινήτου συνολικά. Σε αντίθετη περίπτωση, ένα εμπρός σύστημα που βεντουζώνει λόγω της καλής πρόσφυσης σε μια στροφή, οδηγεί στην ανεξέλεγκτη ολίσθηση του πίσω μέρους προς το εξωτερικό της στροφής. Ένα φαινόμενο σαφώς εντονότερο στα προσθιοκίνητα αυτοκίνητα, καθώς για τα πισωκίνητα δεν προκύπτει αμφισβήτηση για το πού τοποθετούνται τα πιο φρέσκα λάστιχα. 

9. Ζυγοστάθμιση: Τι συμβαίνει εάν μου φύγει ένα «βαρίδι»;
Το πρόβλημα της «ανισορροπίας» συμβαίνει πάντα όταν τα διάφορα μέρη περιστρέφονται γύρω από έναν άξονα. Αυτή η ανισορροπία που μεταφράζεται σε κραδασμούς προκύπτει από την άνιση κατανομή των μαζών γύρω από τον άξονα περιστροφής του τροχού. Αν οι εμπρός τροχοί δεν είναι ζυγοσταθμισμένοι, θα αισθανθείτε κραδασμούς στο τιμόνι σε ταχύτητα 90-100 km/h.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Ευθυγράμμιση και ζυγοστάθμιση: Άγνωστες λέξεις;

Σε ψηλότερη ταχύτητα (130-140 km/h) οφείλονται σε αζυγοστάθμιστους πίσω τροχούς. Συνεπώς, ύστερα από κάθε αλλαγή ελαστικών, οι τροχοί θα πρέπει να ζυγοσταθμιστούν εκ νέου -στο μηχάνημα και πάνω στο αυτοκίνητο.

10. Γιατί να αλλάζω βαλβίδες με κάθε αλλαγή ελαστικών;
Όταν η ταχύτητα είναι υψηλή, οι βαλβίδες υπόκεινται σε υψηλές φυγόκεντρες δυνάμεις. Όταν οι μεταχειρισμένες βαλβίδες, με ραγάδες από το χρόνο, δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπίσουν τέτοιες δυνάμεις, μπορεί να οδηγήσουν σε μια λανθάνουσα διαρροή αέρα που συχνά δεν την παρατηρείς.

Όταν αλλάζουμε λοιπόν λάστιχα, καλό είναι να αντικαθιστούμε και τη βαλβίδα: Είναι θέμα ασφάλειας και μάλιστα πολύ φθηνό…

11. Τι προσέχω σφίγγοντας τα μπουλόνια;
Η ροπή σύσφιξης των μπουλονιών στους τροχούς πρέπει να είναι αυτές που ορίζει ο κατασκευαστής. Το σφίξιμο στα μπουλόνια ή στα περικόχλια, που αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια ενός ατόμου, είναι αμφίβολης ποιότητας. Για λόγους ασφαλείας, σας συνιστούμε να σφίγγετε τα μπουλόνια με ροπόκλειδο στα κιλά που ορίζει ο κατασκευαστής.

Στα βουλκανιζατέρ, τα πιστόλια είναι συνήθως ρυθμισμένα στη μέση ροπή σύσφιξης που προτείνεται από τους κατασκευαστές. Κατά συνέπεια όχι απαραίτητα με την προτεινόμενη για το δικό σας.

12. Η ηλικία του ελαστικού παίζει ρόλο στην αντικατάσταση; 
Οι ιδιότητες ενός ελαστικού εξαρτώνται όχι μόνο από το βάθος στη χάραξη του πέλματος, αλλά και από την ηλικία του. Το μίγμα καουτσούκ σκληραίνει με την πάροδο του χρόνου και κάνει ρωγμές, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά ιδιότητες σημαντικές για την ασφάλεια, ειδικά στις βρεγμένες επιφάνειες.

Επομένως, τα λάστιχα άνω των οκτώ ετών δεν θα πρέπει πλέον να χρησιμοποιούνται, ακόμη και αν το προφίλ τους εξακολουθεί να επαρκεί. Βέβαια αυτή είναι μια ερώτηση που αφορά κυρίως τα αυτοκινούμενα, τροχόσπιτα, τρέιλερ, κλασικά αυτοκίνητα και σπόρτσκαρ. Σε αυτά, συνήθως η γήρανση προλαβαίνει τη χιλιομετρική φθορά.

13. Να φουσκώνω τα λάστιχα με άζωτο;
Όχι! To φούσκωμα των ελαστικών με άζωτο έχει ως μόνο πλεονέκτημα το λάστιχο να χάνει την πίεση του πιο αργά, καθώς είναι αέριο που διαχέεται λιγότερο γρήγορα από τον αέρα. Σε σύγκριση με το φυσιολογικό φούσκωμα με αέρα, που περιέχει ήδη 78% άζωτο, το φούσκωμα του ελαστικού με άζωτο δεν περιέχει 100% άζωτο, δεδομένου ότι ο αέρας του περιβάλλοντος υπάρχει πάντα μέσα στο λάστιχο.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Αξίζει να πληρώσεις για άζωτο στα λάστιχα;

Σε περίπτωση μη στεγανής της βαλβίδας ή βλάβης στα λάστιχα, το άζωτο δεν μπορεί να αποτρέψει την απώλεια πίεσης. Χώρια ότι πρέπει να πληρώσεις για κάθε φούσκωμα με άζωτο. Και στις δύο περιπτώσεις απαιτείται πάντοτε τακτικός έλεγχος της πίεσης. Ο χρόνος είναι ο ίδιος -και ο αέρας δωρεάν.

14. Είναι νόμιμο να φοράς χρησιμοποιημένα χειμωνιάτικα λάστιχα το καλοκαίρι;
Τίποτα δεν το απαγορεύει. Αλλά εάν ένα χειμερινό λάστιχο έχει βάθος πέλματος μικρότερο από 4 mm, οι ιδιαίτερες ιδιότητές του για χειμερινή οδήγηση θα είναι κακές. Για λόγους ασφαλείας, δεν συνιστάται να «τελειώνεις» τα χρησιμοποιημένα ελαστικά μέχρι να φτάσεις το νόμιμο όριο των 1,6 mm.

Οι δοκιμές έχουν δείξει ότι όταν οι θερμοκρασίες είναι ήπιες και o δρόμος στεγνός, η απόσταση φρεναρίσματος ενός καθαρόαιμου χειμωνιάτικου ελαστικού σε σύγκριση με ένα καλοκαιρινό είναι πολύ μεγαλύτερη. Το πέλμα αλλά και η σύνθεση του καουτσούκ δεν έχουν σχεδιαστεί για στεγνούς δρόμους και για καλοκαιρινές θερμοκρασίες.

Όταν οδηγείς το καλοκαίρι με (φθαρμένα) χειμωνιάτικα λάστιχα, εκτίθεσαι στους παρακάτω κινδύνους και μειονεκτήματα:
Λιγότερη σταθερότητα λόγω μικρότερων αναγλύφων στο πέλμα
Χαμηλότερη μέγιστη ταχύτητα (πιο ρηχό πέλμα= κίνδυνος υδρολίσθησης)
Υψηλότερος θόρυβος κύλισης
Μεγαλύτερη κατανάλωση
Ταχύτερη φθορά

15. Είναι υποχρεωτικά τα χειμωνιάτικα λάστιχα στην Ελλάδα; 
Όχι. Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει καμία νομική υποχρέωση ότι το όχημα πρέπει να είναι εφοδιασμένο με χειμωνιάτικα λάστιχα για κάποια περίοδο του έτους. Ο οδηγός όμως οφείλει να είναι σε θέση να διατηρεί τον έλεγχο του οχήματός του σε κάθε περίπτωση.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Χειμερινά ελαστικά: Tι πρέπει να γνωρίζετε

Εάν, σε περίπτωση ατυχήματος, η ευθύνη του αμφισβητηθεί επειδή το αυτοκίνητό του δεν είναι εξοπλισμένο σωστά για το χειμώνα, η ασφαλιστική εταιρεία μπορεί να μειώσει τις παροχές του ή ακόμη και να στραφεί εναντίον του για αμέλεια.

16. Χειμωνιάτικα λάστιχα: Πρέπει να περιμένω να πέσουν τα πρώτα χιόνια;
Όχι. Καλό είναι να τοποθετηθούν έγκαιρα. Στις βόρειες περιοχές της χώρας μας, το ιδανικό διάστημα τοποθέτησης είναι μεταξύ Νοεμβρίου και Μαρτίου, αλλά παρόλα αυτά εκλάβετέ το μόνο ως αναφορά. Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και το πού διαμένετε, μη διστάσετε να τα τοποθετήσετε νωρίτερα και να τα κρατήσετε περισσότερο.

17. Μήπως τα λάστιχα «all seasons» είναι ιδανικά χειμώνα καλοκαίρι; 
Πρόκειται για καινοτόμα προϊόντα και έχουν αποδειχθεί τόσο καλά όσο τα καλοκαιρινά και τα χειμερινά λάστιχα, αλλά σε πολύ συγκεκριμένους τομείς.

Τα λάστιχα με καλή απόδοση το καλοκαίρι έχουν αδύναμα σημεία στη βροχή και στο χιόνι, ενώ τα λάστιχα με καλές επιδόσεις τον χειμώνα έχουν αδυναμίες στο στεγνό. Ένα λάστιχο «για όλες τις εποχές» είναι μια ακόμα συμβιβαστική λύση που μπορεί να ακούγεται -και να είναι- ιδανική σε περιοχές με ήπιο χειμώνα.

18. Τα ακριβά λάστιχα είναι και τα καλύτερα; 
Όχι. Αυτός ο «κανόνας» έχει καταπέσει αρκετές φορές σε δοκιμές ελαστικών. Πρέπει να επιλέξεις ένα λάστιχο με βάση τα αποτελέσματα αξιόπιστων δοκιμών, ανάλογα με τις ανάγκες σου και όχι με την τιμή. Εμείς προτείνουμε ο ενδιαφερόμενος να ζητά προσφορές για τα συνιστώμενα λάστιχα, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών ξεμονταρίσματος και μονταρίσματος, και ζυγοστάθμισης, συγκρίνοντάς τις πριν προχωρήσει στην αγορά.

Σε σύγκριση με τα καλοκαιρινά λάστιχα, τα χειμωνιάτικα ελαστικά είναι ασφαλέστερα όταν οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές και σε περίπτωση «μαύρου πάγου». Όταν οι δρόμοι είναι ολισθηροί ή παγωμένοι, η πρόσφυση τους είναι πολύ καλύτερη από τα καλοκαιρινά λάστιχα.

19. Είναι επαρκής η τοποθέτηση δύο χειμωνιάτικων ελαστικών εμπρός;
Όχι! Τα πίσω λάστιχα είναι το ίδιο σημαντικά με τα εμπρός, καθώς διασφαλίζουν καλύτερη σταθερότητα.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ 2019: 31 χειμωνιάτικα λάστιχα σε δοκιμή [videos]

20. Τέσσερα λάστιχα με διαφορετικό πέλμα αποτελεί πρόβλημα;
Ναι! Είναι σημαντικό να φοράς λάστιχα της ίδιας μάρκας, με τις ίδιες διαστάσεις, το ίδιο πέλμα και παρόμοια φθορά -τουλάχιστον σε κάθε άξονα. Επιπλέον, σε αντίθετη περίπτωση, τα οδηγικά βοηθήματα δεν θα σου προσφέρουν το μέγιστο δυνατό της βοήθειάς τους.