Ο όρος εντροπία, συνθετικός «εν» συν «τροπή», αλλαγή εντός, εσωτερική αλλαγή, επινοήθηκε από τον Ρούντολφ Κλαούζιους. Χρησιμοποιείται στη Φυσική και είναι μια έννοια μέσω της οποίας μετράται η αταξία. Στη μέγιστη τιμή της περιγράφει την ολοκληρωτική αποδιοργάνωση και ισοδυναμεί με την παύση της ζωής και της εξέλιξης. Σύμφωνα με το δεύτερο θερμοδυναμικό νόμο, όσο μικρότερη είναι η εντροπία, τόσο μεγαλύτερη η δυνατότητα του συστήματος να παράγει μηχανικό έργο.

Ουσιαστικά ο όρος μετρά τη βεβαιότητα ενός συστήματος. Δηλώνει ότι σε ένα κλειστό σύστημα, η διαθέσιμη ενέργεια δεν μπορεί να αυξάνεται. Η προηγούμενη δήλωση είναι ισοδύναμη με εκείνη που λέει πως η εντροπία ενός κλειστού συστήματος δεν μπορεί ποτέ να μειώνεται. Αποτελεί στην ουσία ένα φράγμα δυνατοτήτων.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με μια πιο γενική παραδοχή ότι η ανθρώπινη ύπαρξη (όπως και όλη η ζωή) είναι μια αντιεντροπική δράση από την αταξία στην τάξη, από τη βεβαιότητα της ομοιογένειας στην υψηλότερη οργάνωση.

Ας κάνουμε τώρα και ένα λογικό άλμα, ρίχνοντας μια ματιά στην ελληνική κοινωνία των αρχών του Αυγούστου του σωτήριου έτους 2012. Τώρα (μάλλον) θα αρχίσετε να κατανοείτε που το πάω. Μια κοινωνία που ανέκαθεν τον Αύγουστο έρεπε προς την εντροπία, εφέτος βρίσκεται σε τέτοια αποσύνθεση, αμηχανία, παράλυση, φόβο, αβεβαιότητα, που η πλήρης αποδιοργάνωση πιθανόν να είναι το επόμενο βήμα. Βαρύ το αρθράκι έτσι; Ή αλλιώς τι να πίνω και δεν σας δίνω. Συνήθως επιλέγω να είμαι αισιόδοξος. Κάποιες φορές πάλι σκέφτομαι ότι ο απαισιόδοξος είναι απλώς ένας καλά ενημερωμένος αισιόδοξος. Η οικονομική κατάσταση πλέον δεν με αφορά ως προτεραιότητα. Αυτό που διαπιστώνω με ανησυχία είναι πως γυρνάμε σαν ποντίκια εργαστηρίου σ’ έναν λαβύρινθο χτυπώντας τα κεφάλια μεταξύ μας και με τον τοίχο, ψάχνοντας μια διέξοδο. Κι όλη αυτή η αταξία έχει επικίνδυνες επιπτώσεις. Ποιος από εσάς ζηλεύει κάποιο φίλο επειδή μπορεί ακόμα να κάνει διακοπές, ενώ εσείς όχι; Ποιος από εσάς έχει χρησιμοποιήσει μια ψεύτικη γκριμάτσα κατανόησης επειδή όλο και περισσότεροι φίλοι ή συγγενείς μπαίνουν σε έναν κύκλο οικονομικής δυσπραγίας, στον οποίο είχατε εισέλθει νωρίτερα; Το περίφημο join the club. Ποιος από εσάς συχνάζει στα φόρα γράφοντας υβριστικά (ανώνυμα) μηνύματα σε οποιοδήποτε άρθρο, γνώμη, είδηση δεν σας αρέσει; Και γιατί δεν σας (μας) αρέσει; Επειδή είναι υποβολιμαία ή επειδή κάποιες φορές λένε την αλήθεια;

Το πιστεύω βαθιά πλέον πως το πρόβλημα είναι πρωτίστως ηθικό. Βαθιά υπαρξιακό. Βρισκόμαστε σε μόνιμη σύγχυση, αδυνατώντας να ξεχωρίσουμε δυο γαϊδουριών άχυρο. Σε μια μόνιμη άρνηση και ταυτόχρονη δαιμονοποίηση του άλλου. Θυματοποιούμε τους εαυτούς μας διότι, όπως και να το δεις, είναι μια βολική κατάσταση. Και ξαφνικά συνειδητοποιούμε μια αλήθεια που κανείς δεν είχε μπει στον κόπο να μας μάθει. Η ιστορία δεν είναι μια χαρωπή εκδρομή με λιακάδα προς ένα καλύτερο αύριο. Η ιστορία είναι σφιχταγκαλιασμένη με την εντροπία. Η πάλη ενάντια στο χάος είναι που γεννά τα γεγονότα, αλλά κανείς δεν εγγυάται πως το χάος δεν επικρατεί, έστω και πρόσκαιρα. Κανείς Εβραίος δεν είχε προβλέψει τα κρεματόρια, κανείς Γερμανός δεν είχε προβλέψει τα ερείπια του Βερολίνου, κανείς κουλάκος δεν είχε ονειρευτεί τις κολεκτίβες.

Κι εδώ πρέπει να πάρω βαθιά ανάσα: Κανείς Έλληνας δεν είχε φανταστεί πως μια ήσυχη μέρα του Αυγούστου 2012, κάποιοι ξυρισμένοι σφίχτες στην πλατεία Συντάγματος (άλλος ένας συμβολισμός στην γκιλοτίνα) θα του ζητούσαν ταυτότητα προκειμένου να διαπιστώσουν την ελληνικότητά του, για να του μοιράσουν κατόπιν δωρεάν τρόφιμα. Κι αυτός να αισθάνεται ανακουφισμένος που είναι γηγενής και όχι ανείπωτη θλίψη που είναι άνθρωπος. Το ανθρωπιστικό ιδεώδες βλέπετε είναι μια σύλληψη a la cart. Αντιστρόφως ανάλογο της υλικής ευημερίας μιας κοινωνίας. Μόνο η εντροπία είναι ευθέως ανάλογη με την ντροπή τελικά.