Η ίδρυση της εταιρίας το ‘20 απέχει αρκετά από το πρώτο τρίκυκλο του ’31, αλλά και πολύ περισσότερο από το πρώτο πραγματικό αυτοκίνητο, το R360 του ’60. Από εκεί και πέρα ξεκινά η ουσιαστική πορεία της Mazda στην αυτοκινητοβιομηχανία.

Η πρώτη μεγάλη συνεργασία γίνεται ήδη στη δεκαετία του ’60, με την NSU. Σε μια προσπάθεια να διαφοροποιηθεί από τις υπόλοιπες ιαπωνικές φίρμες, η Mazda προχωρά στην παραγωγή και εξέλιξη περιστροφικών κινητήρων Wankel.

Η επένδυση απέδωσε άμεσα, αφού η Mazda έγινε γρήγορα γνωστή για τα δυνατά, αλλά ελαφριά μοντέλα της. Το Mazda 110 Cosmo Sport του ’67, αν και περιορισμένης παραγωγής, είναι ένα αυτοκίνητο σταθμός για την εταιρία. Σημάδεψε τη γέννηση μιας ολόκληρης οικογένειας μοντέλων κουπέ που συνεχίζονται ακόμα και σήμερα με το πρωτότυπο RX Vision.

Με την πρώτη πετρελαϊκή κρίση του ’73, έγινε μια αναγκαστική στροφή προς τους παραδοσιακούς κινητήρες εσωτερικής καύσης και αναπτύχθηκαν περισσότερο τα μικρά και οικογενειακά μοντέλα, όπως το 323. Φυσικά, η τάση για αυτοκίνητα που διεγείρουν τις αισθήσεις δεν σταμάτησε. Αμέσως επόμενο δείγμα, το RX-7, που παρουσιάζεται πρώτη φορά το ’78.

Ύστερα την εξαγορά του 27% της Mazda από τη Ford το ’79, στην υπόλοιπη γκάμα χρησιμοποιούνται κοινές πλατφόρμες. Έτσι για παράδειγμα, από τη δεκαετία του ’80, το 323 αρχίζει να έχει πολλά κοινά μηχανικά μέρη με το Escort. Παρά την κυκλοφορία του MX-5 το ’89 και την παγκόσμια αναγνώρισή του ως ενός από τα πιο ενδιαφέροντα αυτοκίνητα για τον οδηγό, τα οικονομικά της εταιρίας χειροτερεύουν περαιτέρω. Το αποτέλεσμα είναι η Ford να αυξήσει το ποσοστό της στο 33,3%, χωρίς ωστόσο να εφαρμόσει κάποιο αποτελεσματικό πλάνο εξυγίανσης. Παρόλα αυτά, από τη δεκαετία του 2000 μένουν στην ιστορία το RX-8, καθώς και τα μοντέλα της σειράς MPS. Από το ’08, η Ford αποσύρεται σταδιακά και η Mazda αποκτά την ανεξαρτησία της.

Τεχνολογικά ορόσημα
Η Mazda είναι πλέον ο μοναδικός κατασκευαστής περιστροφικών κινητήρων. Δικαιωματικά της ανήκει όλη η πρόοδος πάνω στην πρωτοποριακή ιδέα του Wankel.

Οι κινητήρες Wankel είναι 4χρονοι, δηλαδή χρησιμοποιούν παρόμοιο τρόπο παραγωγής έργου με τους κλασικούς Otto. Απλώς, σε αντίθεση με τους παλινδρομικούς κινητήρες εσωτερικής καύσης, δεν υπάρχουν μπιέλες, πιστόνια, βαλβίδες και εκκεντροφόροι. Αντιθέτως ο τριγωνικός ρότορας, που βρίσκεται στο κέντρο, παίζει το ρόλο του εμβόλου. Καθώς περιστρέφεται αποκαλύπτει την οπή εισαγωγής του μείγματος, καθώς και την αντίστοιχη εξαγωγής των καυσαερίων, ενώ κινούμενος έκκεντρα συμπιέζει το καύσιμο.

Καθώς πραγματοποιούνται περισσότερες καύσεις ανά περιστροφή του στροφάλου από τους παλινδρομικούς, ο υπολογισμός της χωρητικότητάς του είναι διαφορετικός. Βασικότερα χαρακτηριστικά του είναι η ακτίνα και το πάχος του ρότορα. Από γενιά σε γενιά, υπήρξαν συνεχείς βελτιώσεις στην απόδοση της καύσης, κινητήρες Wankel διπλού ρότορα, αλλά και υπερτροφοδοτούμενοι όπως o 13B-REW του RX-7 το ’93.

Η σύγχρονη Mazda
Aν οι κινητήρες Wankel ήταν η κορωνίδα της τεχνολογίας  για τη Mazda, σήμερα η επανάσταση για την εταιρεία ακούει στο όνομα Skyactiv-X. H συγκεκριμένη τεχνολογία αφορά στο σύστημα SCCI (Spark Controlled Compression Ignition), δηλαδή ελεγχόμενη έναυση με συμπίεση του μείγματος, αλλά και με σπινθήρα, συνδυάζοντας έτσι την οικονομία ενός κινητήρα ντίζελ με τις επιδόσεις και τις χαμηλότερες εκπομπές ρύπων ενός βενζινοκινητήρα.

Ο υψηλός λόγος συμπίεσης και όλη η τεχνολογία που χρησιμοποιείται από τη Mazda έχει επιτύχει επίπεδο ρεκόρ CO₂ στις δοκιμές πιστοποίησης, με αποτέλεσμα κανένα μοτέρ βενζίνης με 180 άλογα να μην μπορεί σήμερα να πλησιάσει καν αυτό το αποτέλεσμα.

Ο Skyactiv-X είναι 20-30% πιο οικονομικός από τον Skyactiv-G ενώ θα προσφέρει 10% περισσότερη ροπή.

Η γκάμα της σύγχρονης Mazda – που πλέον εδώ και κάποιους μήνες είναι διαθέσιμη και στην Ελλάδα – περιλαμβάνει το Mazda 3 hatchback, την 4θυρη και 5θυρη έκδοση του Mazda 6, τα Mazda CX-5 και CX-30, το ανανεωμένο Mazda 2 και βέβαια το διαχρονικό Mazda MX-5.

Η Μazda στους αγώνες
Στην ιστορία της Mazda έχουν γίνει αρκετές αγωνιστικές προσπάθειες, κυρίως σε αγώνες αντοχής, ήδη από τη δεκαετία του ’60 με το Cosmo Sport και το R100.

Από εκεί και πέρα, το πιο σημαντικό επίτευγμα είναι η νίκη του Mazda 787B στις 24 Ώρες του Le Mans. To 4ρότορο 787Β με χωρητικότητα κινητήρα 2.622 cc κατά τη Mazda (καταχωρημένο ως 4.708 cc από τη FIA) έγινε το πρώτο όχημα με περιστρεφόμενο κινητήρα που κέρδισε το συγκεκριμένο αγώνα.

Δείτε το video με όλα τα μοντέλα της Mazda...