Στην πράξη, οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να μην έχουν συνειδητοποιήσει ότι είναι δυνατόν να βάλουμε κάτι άλλο εκτός από κανονικό αέρα (ο οποίος, να υπενθυμίσουμε είναι κυρίως άζωτο) στα λάστιχα του αυτοκινήτου τους.

Εκτός, φυσικά, κι αν κάποιοι έχουν ενδώσει στο Cult of Nitrogen, που βάζουν πράσινα καπάκια στις βαλβίδες (στις ενεργές βαλβίδες κοκκινίζουν όταν πέφτει η πίεση) και διακηρύττουν ότι το αδρανές αυτό αέριο είναι το ιερό δισκοπότηρο της αποδοτικότητας στην οδήγηση.

Κάποιοι χιλιομετροφάγοι και οι οικολογικά προσανατολισμένοι οδηγοί, σε Ευρώπη και Αμερική, υιοθέτησαν εδώ και πολύ καιρό το άζωτο ως το αέριο της επιλογής τους για τα λάστιχα, αποφεύγοντας τον «κοινό» αέρα υπέρ αυτού του πολυσυζητημένου αερίου. Η αστικός μύθος που επικαλούνται οι θιασώτες του N2 λέει ότι το άζωτο είναι καλύτερο -χωρίς να σηκώνουν κουβέντα, μάλιστα- από οτιδήποτε άλλο με το οποίο μπορείς να φουσκώσεις τα λάστιχά σου. Και είναι συχνά μια από τις πεποιθήσεις-μπετόν για κάποιους που επιδιώκουν να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων και την κατανάλωση σε καθημερινή βάση.

Πόσες από τις υποσχέσεις του αζώτου σχετικά με την αποδοτικότητα και τις επιδόσεις είναι «ευαγγέλιο» και πόσες από αυτές υπάγονται στη «διαβαθμισμένη πληροφορία» των αυτοκινητοβιομηχανιών; Οι απαντήσεις μπορεί να σας εκπλήξουν.

Ατμοσφαιρικός αέρας ή αλλιώς «σχεδόν άζωτο»
Η ουσία για το τι έχει τραβήξει τόσο την προσοχή στο άζωτο εκείνων που θέλουν να οδηγούν οικολογικά και οι εταιρείες που θέλουν να το εκμεταλλευτούν, είναι η ποιότητα στο φούσκωμα. Συγκεκριμένα, υπάρχει μια ισχυρή πεποίθηση ότι ένα λάστιχο που έχει φουσκώσει με άζωτο δεν θα ξεφουσκώσει με τον ίδιο ρυθμό με αυτό που το έχεις φουσκώσει με κοινό αέρα: 78% άζωτο, 21% οξυγόνο και 1% «οτιδήποτε άλλο». Αυτό δηλαδή που βάζει ο καθένας μας με την τρόμπα στο βενζινάδικο.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Η μείωση της πίεσης στα λάστιχα αποτελεί σημαντικό παράγοντα που επιβαρύνει την κατανάλωση του αυτοκίνητου. Έρευνα κατασκευαστή ελαστικών διαπίστωσε ότι οι Ευρωπαίοι χάνουν 8,1 δισ. λίτρα βενζίνης ετησίως ως αποτέλεσμα της οδήγησης με λάστιχα των οποίων η πίεση είναι χαμηλότερη από την ενδεδειγμένη. Μια κατάσταση που αφορά πάνω από το 90% των ελαστικών σε όλον τον κόσμο.

Τα λάστιχα που τα έχεις φουσκώσει με ατμοσφαιρικό αέρα τείνουν να χάνουν πίεση με ρυθμό 1-1,5 psi ανά μήνα. Γι’ αυτό και συνιστάται να ελέγχεις τα λάστιχά σου κάθε λίγες εβδομάδες για να βεβαιωθείς ότι είναι πάντα σωστά φουσκωμένα. Ωστόσο, οι υποστηρικτές του αζώτου υποστηρίζουν ότι, το ελαφρώς μεγαλύτερο μέγεθος των μορίων του σε σύγκριση με του οξυγόνου, σημαίνει ότι είναι λιγότερο πιθανό να περνούν μέσα από το λάστιχο ενός σωστά σφραγισμένου τροχού, μειώνοντας έτσι δραστικά το ρυθμό απώλειας της πίεσης.

Κι ενώ είναι αλήθεια ότι το άζωτο είναι ευκολότερο να συγκρατηθεί μέσα στο λάστιχο, ας γυρίσουμε για μια στιγμή πίσω στη σύνθεση του αέρα που αναπνέουμε, του ίδιου που φουσκώνει τα λάστιχά μας. Είναι ήδη άζωτο κατά 78%, κάτι που σημαίνει ότι η μετατροπή του σε καθαρό άζωτο αυξάνει την ποσότητα αυτού του αερίου μέσα στο λάστιχο μόλις κατά 22%.

Μην νομίζετε όμως, ότι αυτό σημαίνει ότι το λάστιχο θα παραμείνει φουσκωμένο κατά 22% περισσότερο από ένα γεμάτο με «κανονικό» αέρα. Όλα τα λάστιχα αζώτου θα αντισταθούν στον απώλεια πίεσης κάπως καλύτερα από τα αντίστοιχα φουσκωμένα με ατμοσφαιρικό αέρα, αλλά όχι με ρυθμό που θα μπορούσε να αξιολογήσει ως «βραδύτερο» ο μέσος οδηγός. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να συνεχίσεις να ελέγχεις την πίεση των ελαστικών σε τακτική βάση. Μόνο που όταν χρειαστεί να ξαναφουσκώσεις ένα λάστιχο δεν θα μπορείς να πας στο οικείο ή σε οποιοδήποτε άλλο βενζινάδικο για τσάμπα αέρα. Θα χρειαστεί να κατευθυνθείς σε ένα μαγαζί ή βουλκανιζατέρ με αυτή τη δυνατότητα και να… πληρώσεις. Η τιμή ποικίλει από τέσσερα έως έξι ευρώ ανά λάστιχο, ήγουν ένα 20ρικο για τα τέσσερα.

Τι γίνεται με τη θερμοκρασία;
Η μείωση της πίεσης είναι επίσης ένα ζήτημα για τα λάστιχα που είναι φουσκωμένα με ατμοσφαιρικό αέρα κατά την αλλαγή των εποχών, όταν ο καιρός αρχίζει και ζεσταίνει ή αντίστροφα. Όταν πέφτει η θερμοκρασία, το ίδιο ισχύει και για τις πιέσεις των ελαστικών. Έτσι, μπορεί να οδηγηθείς σε λάστιχα με χαμηλή πίεση το φθινόπωρο ή το χειμώνα.

Οι θιασώτες του αζώτου συχνά επισημαίνουν ότι το αγαπημένο τους αέριο είναι σε θέση να αντισταθεί σε αυτόν το τύπο απώλειας της πίεσης –κάτι που δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα. Η αλήθεια είναι ότι, το άζωτο θα χάσει περίπου δύο psi για κάθε ένα βαθμό Κελσίου που πέφτει το θερμόμετρο -ή περίπου το 2% της πίεσης. Πρέπει ακόμα να ελέγξετε τις πιέσεις των ελαστικών σας κατά τη διάρκεια εποχικών αλλαγών ή αν αλλάξει απότομα ο καιρός (και η θερμοκρασία) είτε είναι φουσκωμένα με άζωτο είτε με απλό αέρα..

Υπάρχει και ένα «αλλά»
Υπάρχει ένας μεγάλος αστερίσκος που πρέπει να προστεθεί στα παραπάνω και έχει να κάνει με την υγρασία. Παρόλο που το καθαρό άζωτο χάνει την πίεση σχεδόν στο ίδιο ρυθμό με το ατμοσφαιρικό αέρα σε ένα φουσκωμένο λάστιχο, έχει το πλεονέκτημα ότι είναι σχεδόν τελείως ξηρό, με ένα τρόπο που ο «κανονικός» αέρας δεν είναι.

Γιατί είναι σημαντική αυτή η έλλειψη υγρασίας; Η παρουσία υδρατμών μέσα σε ένα λάστιχο μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες διακυμάνσεις της πίεσης που σχετίζονται με τη θερμοκρασία. Αυτό συμβαίνει όταν το λάστιχο ζεσταθεί ύστερα από οδήγηση για παρατεταμένο χρονικό διάστημα (αυξανόμενη πίεση) ή όταν κρυώσει το χειμώνα (μείωση της πίεσης). Και αυτό γίνεται επειδή ο υδρατμός δεν είναι το ίδιο σταθερός όσο είτε το οξυγόνο είτε το άζωτο, όταν πρόκειται να αντισταθεί στις μεταβολές της θερμοκρασίας.

Είναι δύσκολο να ελέγξεις πόση υγρασία υπάρχει σε μια τρόμπα στο βενζινάδικο, χώρια που από πρατήριο σε πρατήριο το όργανο της αντλίας έχει διαφορετικό σφάλμα. Το άζωτο, από την άλλη πλευρά, είναι σχεδόν 95% καθαρό, κάτι που εγγυάται ότι σχεδόν καθόλου υγρασία δεν θα μπει στο λάστιχο κατά το φούσκωμα, αλλά και το ίδιο το όργανο για την πλήρωση με άζωτο είναι ακριβέστερο. Αυτό έχει και άλλα οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της πιθανότητας διάβρωσης του ελαστικού και αυτής της ζάντας με την πάροδο του χρόνου.

Δεν αξίζει το επιπλέον κόστος
Ακόμη κι αν ληφθεί υπόψη η υγρασία, είναι δύσκολο να ανακηρύξεις το άζωτο στο αέριο-πανάκεια, όσο κι αν κάποιοι έμποροι ή επαγγελματίες προσπαθούν να μας πείσουν για να το αγοράσουμε. Ναι, η ξηρότητα και η καθαρότητα του δίνουν ένα μικρό εποχικό πλεονέκτημα όσον αφορά τη σταθερότητα του φουσκώματος και στην αντοχή στη διάβρωση, αλλά δεν αξίζει το πρόσθετο κόστος και την ταλαιπωρία της διαδικασίας έναντι του κοινού αέρα. Το άζωτο μπορεί να διαφεύγει από τα λάστιχα με ρυθμό λίγο πιο αργό από τον ατμοσφαιρικό αέρα, αλλά αυτό δεν σε απαλλάσσει από τον έλεγχο της πίεσης, και μάλιστα σε παρόμοια διαστήματα, αν θέλεις να οδηγείς όσο πιο αποδοτικά και ασφαλώς γίνεται. Ένα πράσινο καπάκι στο στέλεχος της βαλβίδας δεν είναι, δυστυχώς, υποκατάστατο της επαγρύπνησης.