Η αντίσταση της αυτογνωσίας
Κάθε φορά που ξεκινάω να γράψω ετούτη τη στήλη, αναρωτιέμαι σε ποιον απευθύνεται.
Μήπως δηλαδή η «πολιτικοποίησή» της είναι αταίριαστη σε ένα site αυτοκινήτου, σαν όγδοος νάνος. Είναι μια κρίση αυτογνωσίας. Κάθομαι λοιπόν ήσυχος στην καρέκλα μου μέχρι να μου περάσει και συνεχίζω να γράφω για κάποια αυτονόητα.
Τουλάχιστον αυτά που εγώ θεωρώ ως τέτοια, αφού πολλές φορές οι εκτιμήσεις μου δεν συμπίπτουν με αυτές του αναγνωστικού κοινού. Καλό είναι αυτό. Απόλυτα θεμιτό. Ειδικά αυτά τα τελευταία χρόνια, τα χρόνια του μεγάλου θυμού, η διεξαγωγή ενός διαλόγου είναι εξίσου απαραίτητη με την οικονομική ελεύθερη πτώση μας.
Διότι ο διάλογος τελικά πιστεύω πως θα λειτουργήσει σαν αλεξίπτωτο σε αυτή την οικονομική κατρακύλα. Διότι, συνεχίζω επαγωγικά, πιστεύω πως η οικονομική κατρακύλα είναι το ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ, ένας φαινότυπος της προηγηθείσας ηθικής διαφθοράς. Η ελληνική κοινωνία οφείλει να αντιμετωπίσει ως κίνδυνο Νο 1 τη διάχυση της σαπίλας μέσα της.
Ξέρετε γιατί φοβάμαι περισσότερο; Δεν έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει το μέγεθος της κατάπτωσης. Και ακόμα πιο πολύ από αυτό, φοβάμαι ότι δεν είμαστε σε θέση να το κάνουμε. Τη φοβόμαστε την αυτογνωσία, διότι προϋποθέτει κατάφαση στις αδυναμίες μας. Όμως, όπως το βλέπω εγώ η αυτογνωσία είναι μια μορφή αντίστασης. Η μόνη που έχει πιθανότητες να αντιστρέψει την κατάσταση. Έγραφα παλιότερα και με αφορμή ένα σύντομο ταξίδι, πως συναντάμε συχνά πυκνά ανθρώπους που ξυπνούν τα καλύτερα ένστικτα μέσα μας.
Το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχει το πολιτικό και κοινωνικό υπόβαθρο που να καλλιεργεί και να αναδεικνύει αυτά τη ροπή προς το καλό, προς την προσφορά, τη σύνθεση και τη συγκατάβαση. Όλα τα παραδείγματα, όλα τα πρότυπα, τουλάχιστον αυτά που μας σερβίρονται μαζικά, έχουν στόχο την υποδαύλιση του πιο κακού εαυτού μας, την ενσωμάτωση σε ένα σώμα με χαίνουσες πληγές. Την εξαχρείωση. Διότι ουδείς, ούτε το σχολείο ούτε η πολιτική ηγεσία ούτε ο δίπλα ούτε ο παραπέρα, ούτε κι εγώ τολμάμε να υποστούμε τη βάσανο της αυτογνωσίας.
Κάπως έτσι η Ακροδεξιά βρίσκει χώρο δράσης, κάπως έτσι το κράτος δικαίου ξεφτιλίζεται μέσα σε κελιά όπου αυτόκλητοι «δικαστές» φέρονται να βασανίζουν μέχρι θανάτου το δολοφόνο ενός συναδέλφου τους και με αυτό τον τρόπο γίνονται ακόμα ειδεχθέστεροι φονιάδες. Κάπως έτσι, όλο το παραπάνω σκηνικό περνά σχεδόν στο ντούκου. Επειδή τα βαθιά ριζωμένα ρατσιστικά στερεότυπα καταρρέουν. Επειδή ξαφνικά ο αδίστακτος Αλβανός δολοφόνος πέφτει θύμα ακόμα πιο αδίστακτων και τρελαμένων Ελλήνων, εκπροσώπων του ελληνικού κράτους, εν ώρα υπηρεσίας.
Τώρα πώς να το αντιμετωπίσουμε αυτό; Ακροθιγώς. Διαφορετικά θα οδηγηθούμε σε μονοπάτια συλλογικής αυτογνωσίας που μπορεί να αφυπνίσουν ανθρώπους, κομμάτια της κοινωνίας υγιή που «από παντού στριμώχνονται», για να παραφράσω το στίχο του τραγουδιού. Υπάρχει κίνδυνος να σκάσει το συννεφάκι της αμεριμνησίας, του συλλογικού μύθου του περιούσιου λαού, της επιβουλής από ξένες δυνάμεις και τελικά της εξαιρετικά βολικής αποποίησης των ευθυνών.
Πριν από μερικές μέρες κυκλοφόρησε μια λίστα με τους δέκα πιο διάσημους ανθρώπους της Ιστορίας. Οι έξι από αυτούς ήταν Έλληνες. Παραβλέπω το ότι ο τελευταίος από αυτούς πέθανε πριν από 2.500 χρόνια και στέκομαι στο γεγονός ότι ο Σωκράτης, τέταρτος, αν θυμάμαι καλά στη λίστα, είχε μετατρέψει σε βασικό άξονα της διδασκαλίας του το δελφικό παράγγελμα: «Γνώθι σαυτόν».
Αν το μεγεθύνετε λίγο, αν το κάνετε πληθυντικό, θα καταλάβετε τι θέλω να πω...