Η καθημερινότητά μου τις τελευταίες εβδομάδες ξεκινά από την αναζήτηση νέων πληροφοριών για την πρόοδο της ανασκαφής. Περισσότερο για να ταξιδεύει ο νους, να παίρνει τ’ απάνω της η ελπίδα, να ξεκολλάει η ζωή από την καθημερινότητα.

Η Iστορία, πέρα από την δεδομένη χρησιμότητά της για την κατανόηση του σημερινού κόσμου, είναι και ένα μυθιστορηματικό πεδίο ανυπέρβλητο. Διότι σου δίνει συν τοις άλλοις και τη δυνατότητα να συμπληρώσεις εσύ τα κενά, όπως θα ήθελες. Φαντάσου, λέει, να βρισκόμαστε μπροστά στη μεγαλύτερη υπόθεση συγκάλυψης της Ιστορίας.

Η σορός του Αλέξανδρου δηλαδή να μην μεταφέρθηκε πότε στη Αλεξάνδρεια, αλλά να την υφάρπαξε η μητέρα του Ολυμπιάδα και να την απίθωσε για να «ξεκουραστεί» στην Αμφίπολη. Χαμός! Θα ξαναγράφονταν τα βιβλία και πιθανώς να άλλαζε η ίδια η πορεία της Χώρας.

Το παράδειγμα βεβαίως γράφεται καθ΄υπερβολή, αλλά το κάνω διότι ψάχνω να βρω μια άλλη Xώρα της οποίας η μοίρα θα μπορούσε να αλλάξει μόνο από την ανακάλυψη-ανασκαφή ενός αρχαίου μνημείου. Και για να το κάνω ακόμα πιο περίπλοκο, ας αναζητήσουμε τώρα όλοι μαζί τους λόγους για τους οποίους η μοίρα της χώρας μας δεν έχει αλλάξει ΠΑΡΑ τα αρχαία μνημεία της.

Πόση και τι είδους αξιοποίηση έχει γίνει, πόση και τι είδους προβολή, τόσο σε απτό, μετρήσιμο πεδίο όσο και σε συμβολικό. Και μη μου πει κάποιος πως δεν θα μπορούσε η Αθήνα να έχει περισσότερους επισκέπτες απ’ όσους έχει η Βαρκελώνη ή η Ρώμη ή η Κωνσταντινούπολη.

Στην Στουτγάρδη το μεγάλο μουσείο είναι αυτό της Mercedes-Benz, στην Αθήνα αυτό της Ακρόπολης. Ο καθείς και τα όπλα του. Φαίνεται όμως πως το μπαρούτι στα δικά μας τα όπλα είναι μουσκεμένο από τα δάκρυα της νοσταλγίας για το αρχαίο κλέος.

Μη μου πει κάποιος πως έχει γίνει δουλειά σε επίπεδο επικοινωνίας για το γεγονός ότι στο μουσείο της Θεσσαλονίκης εκτίθενται ανεκτίμητα κτερίσματα από τον τάφο του Φιλίππου. Και πόσοι από εμάς ξέρουν πως κοντά στη Σπάρτη ανασκάπτεται, τώρα που μιλάμε, το ανάκτορο του Μενελάου;

Ζούμε σε έναν τόπο που θα μπορούσε να είναι ένας απέραντος κήπος με αγάλματα, ένα δαιδαλώδες δίκτυο από μνημεία. Υπάρχουν παντού, στη μέση του πουθενά. Ακόμα και στην ιδιαίτερη πατρίδα μου την Ευρυτανία, κάπου χαμένος στο ελατοδάσος υπάρχει ένας τόπος, τα περίφημα (για τους ντόπιους μόνο δυστυχώς) Κοκκάλια, όπου Αιτωλοί και Ευρυτάνες τσάκισαν στην κυριολεξία μια ορδή Γαλατών το 279 π.Χ. Κατά τα άλλα βέβαια οι Γαλάτες έγιναν πασίγνωστοι μέσω του Αστερίξ...

Προσέξτε, όλα αυτά δεν αφορούν εμάς, τους άμεσους (λέμε τώρα) απογόνους, ούτε φυσικά αναδεικνύουν την υποτιθέμενη ανωτερότητά μας. Αφορούν όλον το δυτικό πολιτισμό και όχι μόνο. Μην ξεχνάτε πως ένας από τους λόγους που ξέρουμε τον Αριστοτέλη σήμερα είναι επειδή οι Άραβες του 11ου και 12ου αιώνα το μελέτησαν, το μετέφρασαν και τον αγάπησαν.

Είμαστε, μαζί με όλον το δυτικό πολιτισμό που οι πρόγονοί μας βοήθησαν να εξελιχθεί και να κυριαρχήσει, συν-κληρονόμοι και συν-δικαιούχοι με τον ίδιο τρόπο που έχουμε δικαίωμα όλοι μας στην πενικιλίνη και όχι μόνο οι Άγγλοι επειδή ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ ήταν συμπατριώτης τους. Και καλούμαστε να διαχειριστούμε όλον αυτόν τον πλούτο με χάρη και λεπτότητα. Πραγματική, όχι ανάλογη μιας μπουλντόζας, όπως κάνουμε με πράξεις (ή απραξία) και με λόγια.

Η Αμφίπολη είναι μια ακόμα από τις δεκάδες ευκαιρίες που μας έχει δώσει το χώμα της Ελλάδας.

Σκεφτείτε το λίγο. Πόσες πατρίδες μπορούν να σου δίνουν κυριολεκτικά μέσα από τα σπλάχνα τους τη μία ευκαιρία μετά την άλλη; Πόσες ευκαιρίες μπορείς ως λαός να κλοτσήσεις προτού σου ανταποδώσει την κλοτσιά η Ιστορία;