Η ίδρυση μιας νέας κατηγορίας αυτοκινήτων δεν είναι κάτι που συμβαίνει κάθε μέρα.
Αν με ρωτήσετε αιφνιδιαστικά, θα μου έρθει στο μυαλό το Renault Espace, που ίδρυσε την κατηγορία των σύγχρονων MPV. Αν πάω πιο παλιά, θα σας αναφέρω το Renault 16 ως ιδρυτή των χάτσμπακ, μπορεί να υποστηρίξω ότι το Fiat 127 ήταν το αρχέτυπο σουπερμίνι ή να το τραβήξω ακόμα περισσότερο και να σας πω πως το Mazda MX-5 επανίδρυσε την κατηγορία των μικρών ρόουντστερ. Ξέρετε κάτι όμως; Κανένα από τα παραπάνω μοντέλα δεν έδωσε το όνομά του στην κατηγορία που ίδρυσε. Μόνο το Golf GTI πέτυχε κάτι τέτοιο.  
«Να συγκρίνουμε τα μικρά με τα μεγάλα τζι τι άι», είπαμε σχεδιάζοντας το DRIVE Story αυτού του τεύχους. Και όλοι κατάλαβαν για τι πράγμα μιλούσαμε. Γιατί ο όρος έχει καθιερωθεί και η επιτυχία συνεχίζεται. Τόσο των «τζι τι άι» γενικώς, όσο και του Golf GTI ειδικότερα, που δεν θα μπορούσε βέβαια να λείπει από τη συγκεκριμένη δοκιμή αφού παραμένει σημείο αναφοράς. Επί 35 συναπτά χρόνια – γιατί τόσα κλείνουν φέτος από το ντεμπούτο του στην αγορά. Άλλοι, στα 35 χρόνια καριέρας παίρνουν σύνταξη…
Στην πραγματικότητα, η ιστορία του GTI είναι ακόμα πιο παλιά. Ξεκινά πάνω από 37 χρόνια πριν. Ξέρω, έχω ξαναγράψει γι’ αυτό, αλλά αφού δεν θυμάμαι εγώ ακριβώς πότε, πόσω μάλλον εσείς. Έτσι κι αλλιώς η ιστορία αξίζει να (ξανα)ειπωθεί γιατί όλα άρχισαν ανεπίσημα, από το μεράκι ενός ανθρώπου, και ήταν θέμα τύχης που η ιδέα προχώρησε και υλοποιήθηκε.
[inset side=left]Τρεισήμιση δεκαετίες και συνεχίζει ακάθεκτο. Άλλοι στα 35 χρόνια καριέρας παίρνουν σύνταξη…[/inset]Μάρτιος 1974. Ας δούμε πρώτα το σκηνικό για να καταλάβουμε την ατμόσφαιρα που επικρατούσε. Ήταν τότε που η VW ετοιμαζόταν να λανσάρει τον αντικαταστάτη του επί δεκαετίες βασικού της μοντέλου: του Σκαθαριού. Το διακύβευμα ήταν τεράστιο και το άγχος της διοίκησης το φαντάζεστε. Τότε ήταν που ο μηχανολόγος-δοκιμαστής Άλφονς Λέβενμπεργκ αποφάσισε να στείλει ένα memo σε όλα τα στελέχη της εταιρείας, προτείνοντας την εξέλιξη μιας σπορ έκδοσης του ακόμα αγέννητου Golf. Η ανταπόκριση κάθε άλλο παρά θετική ήταν…
Ως πραγματικός βενζινοαίματος όμως, ο Λέβενμπεργκ δεν το έβαλε κάτω. Μαζί με τον πρώην υπεύθυνο Δημοσίων Σχέσεων –και φανατικό των αγώνων– Άντον Κόνραντ, συνέχισαν κρυφά την εξέλιξη. Το πειραματικό “Sport Golf” απέκτησε διπλό καρμπιρατέρ Weber, θορυβώδη σπορ εξάτμιση κι ανάρτηση σκληρή και χαμηλωμένη ως εκεί που δεν έπαιρνε. Και τότε, από ενθουσιασμό, ο Λέβενμπεργκ έκανε ένα ακόμα λάθος: Έδωσε το πρωτότυπο να το οδηγήσει ο Διευθυντής Έρευνας, καθηγητής Ερνστ Φιάλα. Που έγινε έξαλλος. «Αυτό το πράγμα δεν οδηγιέται!», αναφώνησε. Και όλη η ιστορία ξαναβρέθηκε στην αρχή…

Πάμε πάλι…
Από εκεί και πέρα ανέλαβε ο Κόνραντ: «Έπρεπε να αλλάξουμε στρατηγική, και γρήγορα», θυμάται σήμερα. Κι ανέλαβε να συγκαλέσει κρυφά μια ομάδα εργασίας: τον υπεύθυνο Εξέλιξης και επικεφαλής του πρότζεκτ Golf, Χέρμαν Χάμπλιτσελ, τον υπεύθυνο Εσωτερικών Γιούργκεν Άντλερ, τον υπεύθυνο Δοκιμών Επιβατικών, Χέρμπερτ Σούστερ, τον Χορστ-Ντίτερ Σβιτλίνσκι από το Μάρκετινγκ, και βέβαια τον Λέβενμπεργκ. Έκρινε όμως ότι η συνάντηση έπρεπε να γίνει «εκτός γραφείου» και αποφάσισε να τους μαζέψει στο σαλόνι του, «για καφέ και κέικ της γυναίκας του».
Εκεί το σχέδιο μπήκε σε νέες βάσεις. Το Sport Golf δεν θα ήταν τελικά ένα σκληροπυρηνικό σπορ αυτοκίνητο, στο στιλ των Escort RS 2000 και Opel Kadett GT/E της εποχής, αλλά ένα σπορτίφ μοντέλο που θα προσέφερε άνεση και πρακτικότητα για κάθε μέρα. Ο αρχικός στόχος παραγωγής ήταν για 5.000 κομμάτια – όσα ζητούσε η αγωνιστική ομολογκασιόν, αλλά «πολύ λίγα για να καλυφθεί η επένδυση», κατά την εκτίμηση του Σβιτλίνσκι. Έτσι αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθούν «όσο το δυνατόν περισσότερα εξαρτήματα από άλλα μοντέλα του ομίλου», όπως πρότεινε ο Σούστερ.
Αυτή ήταν η μαγική συνταγή του GTI, που ακολουθείται μέχρι και σήμερα. Επί του προκειμένου, το πρώτο Golf GTI απέκτησε ανάρτηση χαμηλωμένη κατά 20 mm, μεγαλύτερες δαγκάνες, αεριζόμενους δίσκους και αντιστρεπτική μπροστά – όλα αυτά με στόχο «τη σταθερότητα και την άνετη οδήγηση ακόμα και σε μεγάλες ταχύτητες». Στο εσωτερικό τοποθετήθηκαν καθίσματα Recaro, το τιμόνι του Scirocco TS, ενώ η Γκούνιλντ Λίλεκβιστ έβαλε τις πινελιές: σκοτσέζικη ταπετσαρία και πόμολο λεβιέ σαν μπαλάκι του γκολφ. Το μικρό σπόιλερ μπροστά, οι προεκτάσεις των φτερών, το κόκκινο σιρίτι στη μάσκα και οι μαύρες γραμμές στο πλάι ήταν τα στοιχεία που διαφοροποιούσαν το GTI εξωτερικά.
Έμενε όμως κάτι βασικό: ο κινητήρας. Κι εδώ έδωσε τη λύση ο Φέρντιναντ Πίεχ, τότε διευθυντής R&D της Audi, προσφέροντας τον 1.6 με τον ψεκασμό K-Jetronic από το Audi 80 GTE. Ο αρχι-βενζινοαίματος και αρχιτέκτονας της σημερινής επιτυχίας του Group VW, μέχρι και σ’ αυτό έβαλε το χεράκι του…