Χαμός! Αυτό έγινε όταν δημοσιεύτηκαν τα πρώτα ανεξάρτητα crash test αυτοκινήτων πριν 20 χρόνια. Οι θιγόμενες αυτοκινητοβιομηχανίες διαρρήγνυαν τα ιμάτιά τους διαμαρτυρόμενες για τη μεθοδολογία, την αξιοπιστία, ακόμη και την αμεροληψία των δοκιμών. Ανάγκα όμως και θεοί πείθονται. Όταν η πίεση προς τους κατασκευαστές κλιμακώθηκε με την ίδρυση το 1997 του ανεξάρτητου οργανισμού ασφάλειας Euro NCAP, αυτοί δεν μπορούσαν παρά να ευθυγραμμιστούν αφού το ζητούσε πλέον η αγορά. Και δείτε πού φτάσαμε τώρα. Πέντε νέα μοντέλα δοκίμασε ο Euro NCAP πριν από μερικές εβδομάδες, και όλα πήραν πέντε αστέρια. Και προσέξτε: δεν πρόκειται για τίποτε πανάκριβες ναυαρχίδες, αλλά για μεσαία και μικρά καθημερινά αυτοκίνητα όπως το Suzuki Swift.

Προκύπτει λοιπόν το εύλογο ερώτημα: αφού όλα σχεδόν τα αυτοκίνητα παίρνουν πλέον τη μέγιστη βαθμολογία, έχει νόημα η αξιολόγηση του Euro NCAP; Ο πρώτος που αναρωτήθηκε πρέπει να ήταν ο ίδιος ο οργανισμός, που χωρίς βέβαια να εγκαταλείψει τις δοκιμές πρόσκρουσης (για να μη χαλαρώσουν οι κατασκευαστές, όπως λέει), περιέλαβε στις αξιολογήσεις του και στοιχεία της ενεργητικής ασφάλειας.

Το κακό είναι πως τα ηλεκτρονικά συστήματα ενεργητικής ασφάλειας είναι πολύ δύσκολο να αξιολογηθούν με δοκιμές. Ο Euro NCAP έκανε μια πρώτη προσπάθεια να αξιολογήσει συστήματα ελέγχου της ευστάθειας (ESC ή ESP) σύμφωνα με ομοσπονδιακές προδιαγραφές των ΗΠΑ (διπλή αλλαγή λωρίδας με 80 km/h) όμως όλα τα αυτοκίνητα που δοκίμασε πέρασαν το τεστ με άνεση. Έτσι ο οργανισμός άλλαξε ρότα και στράφηκε στην ενημέρωση του κοινού για τις νέες αυτές τεχνολογίες, συμμετέχοντας και σε σχετικές καμπάνιες του ομογάλακτου (από FIA και Ευρωπαϊκή Επιτροπή) οργανισμού eSafetyAware.

Ηλεκτρονική πανάκεια;

Η πρώτη σχετική καμπάνια ήταν η “Choose ESC”, που προέτρεπε τους αγοραστές να προτιμήσουν αυτοκίνητα εξοπλισμένα με σύστημα ελέγχου της ευστάθειας. Όπως υποστηρίζει η FIA, αν όλα τα αυτοκίνητα ήταν εφοδιασμένα με ESC, οι θάνατοι από τροχαία στην ΕΕ θα μειώνονταν κατά 25% ή κατά 4.000 το χρόνο, ενώ η Mercedes-Benz, που πρώτη είχε εφοδιάσει μοντέλο της (την S-class) με τέτοιο σύστημα το 1995, έχει υπολογίσει με βάση πραγματικά στοιχεία ότι το ESC μείωσε τα ατυχήματα από απώλεια ελέγχου κατά 42%.

Οι στατιστικές αυτές είναι φανερό πως έπεισαν το Ευρωκοινοβούλιο, που ψήφισε την υποχρεωτική τοποθέτηση ESC σε όλα τα νέα μοντέλα από την 1/11/2011 και σε όλα τα καινούργια αυτοκίνητα από 1/11/2014. Και όχι μόνο αυτό, αλλά έκανε υποχρεωτικά και τα συστήματα Lane Departure Warning (ειδοποίηση για ακούσια αλλαγή λωρίδας) και Automatic Emergency Braking (αυτόματο φρενάρισμα ανάγκης) σε ορισμένα φορτηγά και λεωφορεία! Κι εδώ είναι η ειρωνεία: Μέχρι σήμερα, οι ανεξάρτητοι οργανισμοί –όπως ο Euro NCAP με τα αυστηρότερα από της ΕΕ crash test του– ήταν ένα βήμα μπροστά από τους νομοθέτες. Τώρα οι νομοθέτες προλαβαίνουν τους οργανισμούς.

Εκ των πραγμάτων, αυτό που μένει στους ανεξάρτητους οργανισμούς οδικής ασφάλειας είναι η θεωρητική αξιολόγηση και προώθηση των νέων τεχνολογιών που φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Ο Euro NCAP θέσπισε το σύστημα Advanced, που βραβεύει όσους κατασκευαστές τοποθετούν στα αυτοκίνητά τους προηγμένα συστήματα ασφάλειας. Τα συστήματα θα αξιολογηθούν από ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων και η βράβευση θα γίνει την 1^η Οκτωβρίου στο Σαλόνι του Παρισιού. Παράλληλα, ο eSafetyAware προωθεί και αυτός τις νέες τεχνολογίες ενεργητικής ασφάλειας.

Είναι όμως τα συστήματα αυτά πανάκεια; Και ναι και όχι. Στη διαδρομή του “Mille Miglia” μας δεν ήταν λίγες οι φορές που το ESP του Cupra έσωσε την κατάσταση σε απρόβλεπτες δυσκολίες. Από την άλλη, σε πρόσφατο ταξίδι μου στην Τουρκία με ιαπωνικό SUV εφοδιασμένο με Automatic Emergency Braking, όταν πατούσα γκάζι πίσω από νταλίκες για να προσπεράσω, το σύστημα πίστευε πως πήγαινα να πέσω πάνω τους και με φρέναρε, αφήνοντάς με έκθετο στην αντίθετη λωρίδα! Πάλι καλά που μου έσφιγγε και τη ζώνη...