Volks-wagen. Το αυτοκίνητο του λαού.

Το Golf  ίσως να μην είναι πλέον προσιτό στον καθένα, όπως ήταν το πρώτο σκαθάρι, όμως μπορεί να θεωρηθεί «του λαού» από μιαν άλλη άποψη: Μπορεί να οδηγείται από οποιονδήποτε, χωρίς να φανερώνει την οικονομική του κατάσταση ή το κοινωνικό του στάτους.

Αυτός ακριβώς είναι κι ο ορισμός ενός classless αυτοκινήτου, όπως ονομάζουν οι Αγγλοσάξονες τα μοντέλα που δεν κατηγοριοποιούνται και δεν σε κατηγοριοποιούν. Αν θέλαμε να το θέσουμε πιο απλά, θα λέγαμε ότι classless –ή επί το ελληνικότερο, αταξικά– είναι τα αυτοκίνητα που μπορείς να τα παρκάρεις οπουδήποτε χωρίς να προσβάλουν το χώρο και χωρίς να σε φέρουν εσένα σε δύσκολη θέση ή σε αμηχανία.

Τι χαρακτηριστικά πρέπει λοιπόν να έχει ένα αυτοκίνητο για να θεωρηθεί classless;

Καταρχήν πρέπει να είναι οικονομικά προσιτό. Εξ ορισμού, διότι αλλιώς κατηγοριοποιείται από μόνο του και σου βάζει αυτόματα την ετικέτα «ματσό». Προσοχή όμως: η προσιτή τιμή είναι μεν αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη. Τα ιαπωνικά και κορεάτικα μίνι κάθε άλλο παρά classless είναι, φωνάζοντας από μακριά πως έχεις κάνει μια λογική μεν αλλά και αναγκαστική οικονομική επιλογή.

Μιλώντας για αυτοκίνητα μίνι, μου έρχεται στο μυαλό το πρώτο, το καθεαυτού classless αυτοκίνητο: το Mini. Δεν μιλάω τόσο για το σύγχρονο μοντέλο –παρότι κι αυτό πληροί κάποιες από τις βασικές προϋποθέσεις– αλλά για το αρχέτυπο Austin/Morris Mini του Ισιγώνη. Τη δεκαετία του ’60 είχε γίνει must, είχε γίνει σύμβολο και το οδηγούσαν όλοι, από τους χιλιάδες Μίστερ Μπιν μέχρι την πριγκίπισσα Μαργαρίτα, τον λόρδο Σνόουντον, τον Τζον Λένον, τον Πίτερ Σέλερς, τον Μικ Τζάγκερ, την Τουίγκι και τον Έντζο Φεράρι.

Άρα, ένα αυτοκίνητο για να είναι classless πρέπει να είναι ξεχωριστό, πρέπει να είναι και χαριτωμένο. Κατά προτίμηση, να έχει πίσω του και κάποια ιστορία. Κλασικό παράδειγμα, το Fiat 500. Κι εδώ δεν εννοώ το παλιό, το οποίο ήταν μεταπολεμικά το αυτοκίνητο του φτωχού Ιταλού που οδηγούσε πριν βέσπα, αλλά το καινούργιο. Πεντακοσαράκι μπορεί να οδηγεί η νεαρή μικροϋπάλληλος που το πήρε με δόσεις (όταν αυτό ήταν δυνατόν…), αλλά μπορεί εξίσου άνετα να το οδηγεί και η γυναίκα του μεγιστάνα για να παρκάρει εύκολα όταν πηγαίνει για ψώνια, για γιόγκα ή για να φτιάξει τα νύχια της.

Πράγμα που μας φέρνει σε ένα άλλο classless αυτοκίνητο: το Smart. Μπορεί να είναι (σχετικά) φθηνό, μπορεί να είναι και λίγο αστείο, όμως κανείς δεν ντρέπεται να το κυκλοφορεί. Κι αυτό διότι έχει ένα άλλο ειδοποιό στοιχείο των αταξικών αυτοκινήτων: είναι φτιαγμένο για να εξυπηρετεί ένα σκοπό – στη συγκεκριμένη περίπτωση, την κυκλοφορία και στάθμευση μέσα στην πόλη. Το Land Rover Defender, και ειδικά στις πιο παλιές εκδόσεις του, είναι και αυτό classless διότι δείχνει ξεκάθαρα ότι έχει κατασκευαστεί για να κινείται εκτός δρόμου, τελεία και παύλα.

Με ένα ανάλογο σκεπτικό θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει classless και το Mazda MX-5, που είναι φτιαγμένο για τη χαρά της σπορ οδήγησης, αν και δεν θα το έλεγα πλέον τόσο προσιτό…

Αταξικό όμως μπορεί να είναι και ένα αυτοκίνητο όταν έχει φτιαχτεί ειδικά για να είναι… αταξικό. Και μιλάω για το Fiat Panda, που στην επίσημη παρουσίασή του πέρσι, ο Ολιβιέ Φρανσουά του Gruppo Fiat το είχε χαρακτηρίσει «το αυτοκίνητο για τον καθένα». Φθηνό, αρκετά χαριτωμένο, με σχετικά βαθιές ρίζες στην αυτοκινητική Ιστορία και φτιαγμένο ειδικά για… να τα κάνει όλα, ίσως είναι ο πρωτοπόρος μιας νέας γενιάς classless αυτοκινήτων, προϊόντων της οικονομικής κρίσης και του downsizing.