Το P1800 είναι αναμφισβήτητα το πιο γνωστό μοντέλο της Volvo στους λάτρεις των κλασικών αυτοκινήτων. Πρόκειται για ένα υπέροχο κουπέ, αλλά το πρώτο εγχείρημα της Volvo για ένα αυτοκίνητο έξω από τα συνηθισμένα έγινε τέσσερα χρόνια πριν με το Sport P1900.

Επί τα ίχνη του André Citroën που εκσυγχρόνισε τις τεχνικές του ύστερα από μια επίσκεψη στη Ford, έτσι και το πρότζεκτ ενός ασυνήθιστου διθέσιου μοντέλου γεννήθηκε κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης από του Assar Gabrielson, συνιδρυτή της Volvo, στην Αμερική. 

Αυτή τη φορά, σε εργοστάσιο της Chevrolet, βλέποντας τη γραμμή παραγωγής της Corvette. Βρισκόμαστε πίσω στο 1953 με το μεγάλο Αμερικανό κατασκευαστή να καινοτομεί με μια καροσερί από φάιμπεργκλας. Πλεονέκτημα για μικρό βάρος και σε κάθε περίπτωση μια πολύ καλή ιδέα που θα δημιουργούσε σχολή.

Με την επιστροφή του στη Σουηδία, ο Gabrielson ανέθεσε στις ομάδες εργασίας της εταιρείας να δουλέψουν πάνω στο νέο πρότζεκτ: Ένα διθέσιο ρόουντστερ με καροσερί από φάιμπεργκλας και δυνατό μοτέρ. Ένα αυτοκίνητο που θα ήταν το πιο γοητευτικό Volvo της γκάμας του Σουηδού κατασκευαστή.

Ο Erik Quistgaard, Δανός μηχανολόγος, ανέλαβε δράση για ό,τι θα συνέβαινε κάτω από το καπό. Το μοτέρ που επελέγη ήταν το 4κύλινδρο 1.400άρι του PV544 και το μόνο που είχε να κάνει ο Quistgaard ήταν να ζωντανέψει την υποτονική για τα δεδομένα ενός ρόουντστερ φύση του κινητήρα. Η αλήθεια ήταν πως δεν χρειαζόταν και μεγάλος κόπος. Ένας πιο άγριος εκκεντροφόρος και δύο καρμπιρατέρ να ταΐζουν αυτόν το 1.400άρη, αρκούσαν. 

Θα πείτε βέβαια ότι τα 70 άλογα δεν έκαναν τον κινητήρα ηφαίστειο, αλλά με δεδομένη την ελαφριά καροσερί που θα έντυνε το ξεχωριστό σωληνωτό πλαίσιο έφταναν και περίσσευαν. Το πρόβλημα ήταν με αυτήν την τελευταία, καθώς υπήρχαν ελάχιστες εταιρείες, πόσω μάλλον καροτσερίες που δούλευαν πάνω στη μορφοποίηση αυτού του υλικού. Και ακόμη λιγότερες από τις ελάχιστες βρίσκονταν στην Ευρώπη. 

Η τελική επιλογή λοιπόν έγινε από την άλλη μεριά του Ατλαντικού. Ο Gabrielsson ήρθε σε επαφή με τον Bill Tritt που έτρεχε την Glasspar, αμερικανική εταιρεία που έφτιαχνε πετσώματα για σκάφη και καροσερί για αυτοκίνητα από φάιμπεργκλας. Ο Tritt έφτιαξε μερικά σχέδια για ένα διθέσιο ρόουντστερ και ο Gabrielsson του έστειλε στην Costa Mesa στην California το νέο σασί για να το «ντύσει», με τον Αμερικανό να φτιάχνει 4-5 πρωτότυπα.

Το επίσημο πρωτότυπο έκανε το ντεμπούτο του τον Ιούνιο του 1954 στο αεροδρόμιο Torslanda, στη μείζονα περιοχή του Göteborg όπου βρισκόταν και το εργοστάσιο της εταιρείας. Οι γραμμές του δεν είχαν καμία σχέση με το στιβαρό και κλασικό στιλ της Volvo, αλλά η λιτή αύρα των Σουηδών ήταν κι εδώ παρούσα. Η τεράστια μάσκα καταλάμβανε ολόκληρη την πρόσοψη το αυτοκινήτου και τα φτερά ήταν σχεδόν ξεχωριστά.

Το πρωτότυπο του ’54 ουσιαστικά ερχόταν για να προαναγγείλει το Volvo Sport P1900 παραγωγής. Πρόγραμμα που προέβλεπε 300 κομμάτια, σχεδόν όλα τους να προορίζονται για εξαγωγή. Η παρουσίαση του αυτοκινήτου στο κοινό έγινε βιαστικά, στο Σαλόνι Αυτοκινήτου των Βρυξελλών, τον επόμενο χρόνο, το 1955, και χωρίς να έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα προσαρμογής του φάιμπεργκλας πάνω στο σωληνωτό σασί.

Από τις Βρυξέλες και ύστερα ο χρόνος άρχισε να τρέχει αμείλικτα, πιέζοντας τη Volvo να ξεκινήσει να παραδίδει τα Sport P1900… Τα οποία βέβαια δεν είχαν ακόμη ολοκληρώσει τη φάση της εξέλιξής τους. Στην πραγματικότητα, το αμάξωμα από φάιμπεργκλας ήταν πολύ ελαφρύ αλλά και πολύ εύκαμπτο, αδυνατώντας να έχει ρόλο στην ακαμψία του αυτοκινήτου. Μόλις ο δρόμος κατσάρωνε, άρχιζε να τρέμει και να δονείται ολόκληρο. Προβλήματα που ήταν πανταχού παρόντα, σε βουνά, σε χιόνια, στην έρημο, στους κλασικούς σουηδικούς δρόμους…

Παρά τους φόβους της και σε πείσμα των προβλημάτων, η Volvo αποφάσισε να λανσάρει εμπορικά το αυτοκίνητο το 1956. Η Glasspar κατασκεύασε 18 κομμάτια από το νέο ρόουντστερ και φόρτωσε τις καροσερί στο πλοίο για τη Σουηδία, όπου η Volvo συναρμολόγησε τα αυτοκίνητα. Από εκείνο το σημείο και ύστερα, η Σουηδοί ανέλαβαν καθ’ ολοκληρία το πρότζεκτ.

Οι πρώτες επιστροφές από θορυβημένους κατόχους επιβεβαίωσαν τους φόβους της εταιρείας. Ωστόσο, κατάφερε να περιορίσει αυτές τις ανησυχίες. Η λύση περιλάμβανε τη συναρμολόγηση του αυτοκινήτου στο χέρι και μια πολύ προσεχτική και χρονοβόρα προσαρμογή της καροσερί. Εργασία βαριά, επίπονη, που κόστιζε ένα σκασμό χρήματα στη Volvo. Έτσι, κάθε αυτοκίνητο πουλιόταν με ζημιά. Την πρώτη χρονιά, το 1956, μόλις 44 αυτοκίνητα βγήκαν από το ατελιέ της σουηδικής εταιρείας (μαζί με αυτά της Glasspar), με τα περισσότερα να πωλούνται στη σουηδική αγορά. Ωστόσο το #18 επέστρεψε στην Αμερική για να παρουσιαστεί στο κοινό. Την επόμενη χρονιά, από τα 23 αυτοκίνητα που κατασκευάστηκαν, το #49 έμεινε στη Σουηδία, ενώ τα υπόλοιπα φορτώθηκαν για τις ΗΠΑ.

To Sport P1900 με τα διπλά καρμπιρατέρ του ξεπερνούσε τα 170 km/h στην ευθεία, νούμερο καλό για 1.400 cc και τα αμερικανικά δεδομένα, αλλά το 3τάχυτο σασμάν και το 6βολτο ηλεκτρικό σύστημα υποβάθμιζαν τις επιδόσεις του αυτοκινήτου. Η τιμή των $2.600 που κόστιζε ένα P1900 το 1956 ήταν αισθητά χαμηλότερη από τη σαφώς πιο όμορφη και απροβλημάτιστη Corvette που στοίχιζε €3.149, ισοφάριζε αυτή του Triumph TR3 ($2.620) και ήταν σημαντικά ψηλότερη από αυτή του νέου MGA ($2.195)

Η παραγωγή του Sport P1900 κράτησε μέχρι την άνοιξη του 1957. Τον Gabrielson εν τω μεταξύ αντικατέστησε ο Gunnar Engellau, ο οποίος έψαχνε τον τρόπο που θα γινόταν το P1900 επιτυχία στην αγορά. Ο στόχος αυτός ήταν η κορυφαία προτεραιότητά του. Τι διάολο; Αυτό ήταν το πιο σέξι μοντέλο της γκάμας!

Έτσι, ζήτησε να του δώσουν ένα φρεσκοφτιαγμένο αυτοκίνητο χωρίς αυτό να έχει υποστεί την επιπλέον χρονοβόρα διαδικασία προσαρμογής για ένα ταξιδιωτικό σαββατοκύριακο. Η εμπειρία του αποδείχτηκε καταλυτική για το μέλλον του Sport P1900. Το αυτοκίνητο τον απογοήτευσε τόσο πολύ με την ακαμψία και τον ποιοτικό έλεγχο που τρομοκρατήθηκε για την επίπτωσή του στην εικόνα της Volvo. Θρυλείται μάλιστα πως είπε στους τεχνικούς του, «νόμιζα πως οι πόρτες θα μου έπεφταν στον δρόμο». 

Δεν υπήρχε πια καμία αμφιβολία στο μυαλό του Engellau. Το Sport P1900 συνιστούσε μια παγίδα, ένα μειονέκτημα που θα μπορούσε να αποβεί ολέθριο για τη Volvo. Επιστρέφοντας στο εργοστάσιο, ζήτησε από όλες τις ομάδες να σταματήσουν την παραγωγή του Volvo Sport P1900. Μόλις 23 κομμάτια ακόμη φτιάχτηκαν το 1957… Και θα ήταν τα τελευταία.

Τη διακοπή της παραγωγής ακολούθησε ένα λιτό και ειλικρινές όπως συνηθίζουν οι Σουηδοί, κομινικέ προς στον Τύπο: Το αυτοκίνητο «δεν πληροί τα πρότυπα ποιότητας της φίρμας». Και η αντίδραση του Τύπου ήταν ανάλογη της ειλικρίνειας της Volvo. Αντί να καταφερθεί εναντίον της, εγκαλώντας την για πλημμελή εξέλιξη και σχεδιαστικά λάθη και ελαττώματα, ο Tύπος θα χαιρέτιζε το θάρρος και το mea culpa της. Μια εξαιρετική διαχείριση κρίσης που ανέβασε ακόμα ψηλότερα την εικόνα της Volvo.

Το παράδοξο είναι ότι παρά την παταγώδη αποτυχία του, το Sport P1900 άφησε μια εξαιρετική κληρονομιά. Πρώτα απ’ όλα, η έκδοση του 4κυλίνδρου μοτέρ με την αυξημένη ισχύ ήταν σφόδρα επωφελής για το PV444. Διότι έτσι έδωσε στο αυτοκίνητο την ευκαιρία να μπει με αξιώσεις στην αμερικανική αγορά.

Το πιο σημαντικό όμως ήταν ότι η Volvo θα εργαζόταν σοφότερα και πιο σκληρά για τον αντικαταστάτη του ή για να το πούμε αλλιώτικα, για ένα υποκατάστατο, μιας και ο στόχος συνοψιζόταν στη λέξη «γοητεία». Ακόμη και αν το λογίσουμε ως τέτοιο, το υπέροχο Volvo P1800 του 1960 δεν θα ήταν τεχνικά τόσο επαναστατικό. Και θα ήταν από ατσάλι! Ήγουν, στιβαρό! Και καλά σχεδιασμένο! Κι αυτή τη φορά θα γινόταν επιτυχία!

Όσον αφορά τα 67 κομμάτια Sport P1900 (κάποιοι διατείνονται πως είναι 68), αυτά έγιναν τα πιο σπάνια Volvo, αυτά που αναζητούν μανιωδώς οι συλλέκτες. Κάτι που φυσικά τα καθιστά και τα πιο ακριβά κλασικά κομμάτια της σουηδικής φίρμας. Σήμερα έχουν εντοπιστεί 50 αυτοκίνητα εν ζωή -φημολογείται ότι υπάρχουν κι άλλα, με την τιμή τους στο χρηματιστήριο του κλασικού αυτοκινήτου να ξεκινά από τις 45 χιλιάδες ευρώ για ένα κομμάτι σε κατάσταση «Fair» και να φτάνει τις 115.000 ευρώ για ένα «Concours».

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Volvo PV544 1958-1965
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Volvo P1800 1960-1972 [video]
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Volvo 142/144 1966-1974
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Volvo 262C 1977-1981
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Volvo 480 1985-1995: Οι Σουηδοί πάνε τα πίσω εμπρός [video]
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ Volvo, 93 χρόνια ιστορίας [video]

Το Sport P1900 με μια ματιά
Κινητήρας 4κύλινδρος σε σειρά, ατμοσφαιρικός, τετράχρονος
Χωρητικότητα 1.414 cc
Τροφοδοσία Δύο διπλά καρμπιρατέρ 
Ισχύς 70 PS/5.500 rpm 
Ροπή 103 Nm/3.000 rpm
Κιβώτιο Χειροκίνητο 3τάχυτο 
Διαστάσεις 4,22 x 1,58 x ? m
Μεταξόνιο 2,4 m
Ρεζερβουάρ 35 lt
Βάρος 966 kg
Φρένα Υδραυλικά ταμπούρα σε όλους τους τροχούς
Λάστιχα 5.90-15 (σ.σ. 150/90 R15)
ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ
Τελική ταχύτητα 170 km/h
Παραγωγή 67 αυτοκίνητα (1956-1957)
Τιμή σήμερα Από €45.000 έως από €115.000 (κατάσταση 4 έως Concours)