Τα μηχανοκίνητα σπορ εξιτάρουν τις αισθήσεις. Είναι εντυπωσιακό να παρακολουθείς -δε συζητάμε το να συμμετέχεις- ανθρώπους και μηχανές να προσπαθούν να ανακαλύψουν τα όρια τους με στόχο τη νίκη, τη δόξα, το θέαμα, την υστεροφημία και φυσικά... το χρήμα. 

Υπάρχει όμως κι ένας άγραφος νόμος, που αναφέρει, ότι η γνώση απαιτεί θυσίες. Εάν υπερβείς τα όρια δίχως γνώση, θα οδηγηθείς σε δύσβατα μονοπάτια. Πιο απλά, εάν δε μάθεις, δε θα εξελιχθείς. Το παγκόσμιο Motorsport χρειάστηκε να "πάθει" πολλάκις για να μάθει ώστε να φθάσει σήμερα στο σημείο, που ανεξαρτήτως μορφής αγώνων, είναι σε θέση να προσφέρει τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια τόσο στους συμμετέχοντες όσο και στους θεατές.

24 Heures du Mans - 1955 

Το 1955, στον 24ωρο αγώνα αντοχής του Le Mans, συνέβη το χειρότερο δυστύχημα στην ιστορία των αγώνων αυτοκινήτου. Ο Mike Hawthorn, φρενάρει απότομα τη Jaguar του προκειμένου να προλάβει να μπει στα pit. Ο Lance Macklin που ακολουθεί, αναγκάζεται να αλλάξει γραμμή προκειμένου να αποφύγει τη σύγκρουση με τον Pierre Levegh που έρχεται με πολλά χιλιόμετρα στη Mercedes-Benz του, να χρησιμοποιεί άθελα του ως «ράμπα» το αυτοκίνητο του Μακλίν με αποτέλεσμα να απογειωθεί και να προσγειωθεί μέσα στο πλήθος!

Αποτέλεσμα; Τουλάχιστον 83 νεκροί, περισσότεροι από 130 τραυματίες και κομμάτια του αυτοκινήτου διάσπαρτα σε όλη την πίστα. Ακολούθησαν εκρήξεις αλλά και πυρκαγιές με τις φήμες να κάνουν λόγο για περισσότερους νεκρούς που δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ. Οι πυροσβέστες που έσπευσαν στο σημείο έριξαν νερό για να κατασβέσουν την πυρκαγιά, ωστόσο έκαναν τα πράγματα χειρότερα διότι ορισμένα κομμάτια του αυτοκινήτου περιείχαν μαγνήσιο με το νερό να φουντώνει τη φωτιά περισσότερο!

Στον απόηχο του τραγικού αυτού συμβάντος απαγορεύτηκαν οι αγώνες στη Γαλλία αλλά και στην Ελβετία. Το μεγαλύτερο ωστόσο δίλημμα που τέθηκε επί τάπητος ήταν το εξής: τα μηχανοκίνητα σπορ μπορούσαν να εξασφαλίσουν την ασφάλεια οδηγών και θεατών; Από εκείνη την ημέρα, ξεκίνησε η μεγάλη αλλαγή στο «χάρτη» ασφαλείας όλων των μηχανοκίνητων σπορ. Μπορεί στην πάροδο του χρόνου διάφορα γεγονότα να έφεραν στην επιφάνεια πολλές ακόμα «αδυναμίες» στους αγώνες, το 1955 όμως, ήταν το έτος που διαδραμάτισε τον καθοριστικότερο ρόλο στους κανόνες ασφαλείας του Motorsport.

Daytona 500 - 1960

Θεωρείται -και όχι άδικα- το χειρότερο συμβάν στους αγώνες Νascar. Ούτε ένας, ούτε δύο αλλά 37 οδηγοί ενεπλάκησαν σε ένα ατύχημα που άλλαξε μια για πάντα τους κανόνες ασφαλείας και σε αυτήν τη μορφή αγώνων. Η πίστα της Daytona, ήταν μεγαλύτερη και με σαφώς ταχύτερη χάραξη απ' όλες τις πίστες που είχαν συνηθίσει να αγωνίζονται μέχρι τότε οι οδηγοί. Όσο λοιπόν μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα που μπορεί να αναπτύξει ένα όχημα τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος ενός ατυχήματος. 

Σε αυτές τις δύο παραμέτρους προσθέστε και το γεγονός πως τα συγκεκριμένα αγωνιστικά δε διέθεταν και το κατάλληλο «set-up» για την επίτευξη τόσο υψηλών ταχυτήτων.

Από τους 37 οδηγούς που συγκρούστηκαν κανείς δεν έχασε ευτυχώς τη ζωή του, αρκετοί όμως τραυματίστηκαν σοβαρά και δεν κατάφεραν να επιστρέψουν ποτέ ξανά στους αγώνες. Tο εν λόγω συμβάν άλλαξε ριζικά τους κανόνες ασφαλείας στους αγώνες Νascar, αλλά και τις προδιαγραφές των οχημάτων που συμμετείχαν σε αυτούς.

Rebel 400 - 1970

Τα περισσότερα αγωνιστικά αυτοκίνητα δεν έχουν τζάμια διότι προσθέτουν βάρος και είναι άκρως επικίνδυνα σε περίπτωση θραύσης των κρυστάλλων. Το 1970 στην πίστα του Darlington (Rebel 400) στη Νότια Καρολίνα, ο Richard Petty, οδηγώντας μια Plymouth Road Runner (συνήθως οδηγούσε μια Plumouth Superbird) έχασε τον έλεγχο του οχήματος του αφού προσέκρουσε στα προστατευτικά τοιχία, έφερε αλλεπάλληλες «τούμπες» στον αέρα και σταμάτησε τελικά σε ένα χαντάκι. 

Τραυματίστηκε σοβαρά (εκσφενδονίστηκε για την ακρίβεια από το όχημα) αλλά επέζησε και αγωνίστηκε για αρκετά ακόμα χρόνια με επιτυχία. Οι οδηγοί αγώνων βέβαια θα πρέπει να ευχαριστούν τον Petty, διότι από εκείνο το ατύχημα και έπειτα, άλλαξαν μια για πάντα οι προδιαγραφές ασφαλείας. Στους αγώνες Nascar για παράδειγμα προστέθηκε αντί για τζάμι δίχτυ ασφαλείας στα παράθυρα, ενώ και σε όλα τα υπόλοιπα αγωνιστικά, τα «τζάμια» πλέον κατασκευάζονται από hi-tech συνθετικά υλικά.

Nürburgring Grand Prix - 1976

Το 1976 ήταν η χρονιά που σημαδεύτηκε από το ατύχημα του Niki Lauda. Ο οδηγός της Ferrari διένυε μια εξαιρετική σεζόν και ήταν το φαβορί για τον τίτλο του πρωταθλητή. Την 1η Αυγούστου όμως συνέβη το τραγικό γεγονός που θα άλλαζε για πάντα τη ζωή του, αλλά και τους κανόνες ασφαλείας στη Formula 1. Ο δέκατος αγώνας του πρωταθλήματος θα γινόταν στην πίστα του Nürburgring, γνωστή και ως «Πράσινη Κόλαση». Η διαδρομή ήταν επικίνδυνη ούτως ή άλλως, με 177 στροφές όπου μέσα σε περίπου μισό αιώνα είχαν καταγραφεί 130 θάνατοι οδηγών. Ο Lauda, στις κατατακτήριες δοκιμές, ζήτησε από τους υπόλοιπους οδηγούς στην καθιερωμένη συνάντησή τους να μην συμμετάσχει κανείς στον αγώνα γιατί δεν υπήρχαν αρκετά μέτρα ασφαλείας.

To Grand Prix βέβαια έγινε κανονικά. Σε ένα μικρό άλμα της πίστας του Nürburgring, στο σημείο Bergwerk, ο Lauda έχασε τον έλεγχο της Ferrari του και χτύπησε με ιλιγγιώδη ταχύτητα στις μπαριέρες της πίστας. Με 193 km/h το μονοθέσιο σηκώθηκε στον αέρα, στροβιλίστηκε και κατέληξε στη μέση της πίστας. Τυλίχτηκε στις φλόγες και ο Lauda έμεινε εγκλωβισμένος μέσα σε αυτό για 55’’. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά σε όλους...

Έκτοτε, ξεκίνησαν οι απαραίτητες μελέτες ώστε να δοθεί περισσότερος «αέρας» ανάμεσα στην πίστα και τα προστατευτικά τοιχία, να βελτιωθεί ο εξοπλισμός των οδηγών (νέες πυρίμαχες στολές, κράνη, γάντια, μπότες), να διακόπτεται η παροχή καυσίμου σε περίπτωση πυρκαγιάς στον κινητήρα κ.α.

Group B Rally Cars - 1986

Για πολλούς, τα Ράλι της περιόδου όπου πρωταγωνιστούσαν τα αυτοκίνητα του Group B ήταν οι απόλυτοι αγώνες! Συναρπαστικοί, με πλήθος κόσμου, αυτοκίνητα τέρατα δύναμης και οδηγοί θρύλοι. Ο πρώτος βέβαια που βίωσε τη σκληρότητα και το βαθμό επικινδυνότητας των Group B στο πετσί του ήταν ο Ari Vatanen , όταν το 1985 βγήκε στο Ράλι Αργεντινής με το Peugeot 205 T16, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά. Ο Φινλανδός πρώην Παγκόσμιος Πρωταθλητής μπορεί να γλίτωσε, αλλά έμεινε μακριά από τους αγώνες για δεκαοκτώ ολόκληρους μήνες.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, ο Attilio Bettega δεν ήταν τόσο τυχερός όσο ο Vatanen. Ο Ιταλός αγωνιζόταν με την εργοστασιακή Lancia 037. Στο Ράλι της Κορσικής απώλεσε τον έλεγχο του οχήματος του και βγήκε από το δρόμο με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του. Οι πρώτες ανησυχίες εκφράστηκαν έντονα, αλλά οι περισσότεροι έριξαν το βάρος της ευθύνης στον ίδιο τον Bettega, λέγοντας ότι είχε υπερβεί κατά πολύ το όριο και πως ήταν αναπόφευκτη η έξοδος με τον τρόπο που οδηγούσε.

Αρχές του '86 η κατάσταση πλέον είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Τα αυτοκίνητα ήταν ισχυρότερα από ποτέ, ο κόσμος ανεξέλεγκτος και, ουσιαστικά, οι οδηγοί προσπαθούσαν στις ειδικές διαδρομές να αποφύγουν τους θεατές, οι οποίοι φρόντιζαν να καθίσουν όσο πιο κοντά στα αγωνιστικά για να τα αγγίξουν. Ο Joaquim Santos, που οδηγούσε για πρώτη φορά σε αγώνα το Ford RS200, στην προσπάθειά του να αποφύγει έναν θεατή που ήταν στη μέση του δρόμου, έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου και έπεσε με ταχύτητα στο πλήθος. 

Το αποτέλεσμα ήταν να χάσουν τη ζωή τους τέσσερις άνθρωποι, και τριάντα ακόμα να τραυματιστούν. Ο πρόεδρος της FIA, Jean-Marie Balestre, για μία ακόμη φορά υποστήριξε ότι ο Santos δε θα έπρεπε να οδηγεί ένα τόσο ισχυρό αυτοκίνητο αφού δε διέθετε τα απαραίτητα προσόντα!

Λίγες εβδομάδες αργότερα βέβαια και συγκεκριμένα στο Γύρο Κορσικής, ο Balestre, θα αναθεωρούσε πλήρως όλες του τις απόψεις. Ο Henri Toivonen, με τη Lancia Delta S4 ήταν πραγματικά ασταμάτητος. Κανείς δεν μπορούσε να ακολουθήσει το ρυθμό του, και ήταν επικεφαλής μέχρι τη 18η ε.δ. Εκεί ο Φινλανδός, που μέχρι και σήμερα θεωρείται ότι ήταν ό,τι ταχύτερο έχει γνωρίσει ο χώρος των αγώνων ράλι, έχασε τον έλεγχο της S4, βγήκε από το δρόμο και κατέληξε στα δέντρα. 

Σε κλάσματα δευτερόλεπτου το αυτοκίνητο τυλίχθηκε στις φλόγες και ο Toivonen, όπως και ο συνοδηγός του, Sergio Cresto, κάηκαν ζωντανοί. Χωρίς την ποδιά που χρησιμοποιούσαν στους χωμάτινους αγώνες στο κάτω μέρος, για ακόμα χαμηλότερο βάρος, το ντεπόζιτο καυσίμου τρύπησε, με αποτέλεσμα η Lancia να παραδοθεί αμέσως στις φλόγες, μην αφήνοντας περιθώριο αντίδρασης.

Ο Balestre, με συνοπτικές διαδικασίες ανακοίνωνε λίγες ώρες αργότερα την κατάργηση του Group B, βάζοντας ένα τέλος στην παράνοια που επικρατούσε. Έκτοτε, άλλαξαν τα πάντα στις προδιαγραφές ασφαλείας αλλά και τις τεχνικές, των αγωνιστικών οχημάτων που συμμετείχαν στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλι.

 Winston 500 - 1987

O Bobby Allison κατά τη διάρκεια των δοκιμαστικών γύρων κινούνταν με μέση ωριαία ταχύτητα 340 km/h. Το ίδιο ταχύς ήταν βέβαια και κατά τη διάρκεια του κανονικού αγώνα, με μέση ωριαία ταχύτητα τα 335 km/h. Άξαφνα και ενώ πλησίαζε προς τον τερματισμό, το ελαστικό του αυτοκινήτου του διαλύθηκε, το αγωνιστικό συγκρούεται με αρκετά ακόμα μέσα στην πίστα και αρχίζει να περιστρέφεται στον αέρα. Χτύπησε μάλιστα και στην περίφραξη για τους θεατές προτού επιστρέψει διαλυμένο στην πίστα.

Από τότε και στο εξής, λόγω του προαναφερθέντος συμβάντος, όλα τα αυτοκίνητα Nascar έχουν περιοριστή ταχύτητας και οι περιφράξεις για τους θεατές το διπλάσιο ύψος και αντοχή.

Talladega Superspeedway - 1993

Το 1993, στην πίστα Talladega, ο Rusty Wallace, ένιωσε άξαφνα το αυτοκίνητο του να ίπταται! Τα 321 km/h που «έγραφε» εκείνη την ώρα το κοντέρ, ήταν προφανώς υπερβολικά για να συγκρατήσουν το όχημα στο έδαφος. Η μη ύπαρξη σπόιλερ αλλά και αεροτομής που θα δημιουργούσε κάθετη δύναμη έτσι ώστε να μην απογειωθεί το αγωνιστικό απουσίαζαν, με αποτέλεσμα ο Wallace να μείνει για κάμποσα δευτερόλεπτα στον αέρα έως ότου... προσεδαφιστεί.

Ευτυχώς ο κλωβός ασφαλείας του έσωσε τη ζωή, ενώ το συγκεκριμένο συμβάν οδήγησε τους κατασκευαστές στην ραγδαία εξέλιξη των αεροδυναμικών βοηθημάτων, κρατώντας τα αγωνιστικά οχήματα στο έδαφος και τους θεατές στις πίστες ασφαλείς.

San Marino Grand Prix - 1994

Ο αγώνας, που οι φανατικοί της Formula 1 και όχι μόνο, θα ήθελαν να μην είχε συμβεί ποτέ! Εκείνο, το «μαύρο» σαββατοκύριακο του Μάη, γράφτηκε η πιο μελανή σελίδα στην ιστορία του θεσμού.

Το κακό ξεκίνησε με τις κατατακτήριες δοκιμές, όπου ο 33χρονος Roland Ratzenberger, βρήκε τραγικό θάνατο. Την αμέσως επόμενη ημέρα, πρωτομαγιά του 1994, ο κατά πολλούς κορυφαίος «πιλότος» στην ιστορία της Formula 1, Ayrton Senna, συγκρούεται με 307 km/h στα τσιμεντένια προστατευτικά της πίστας! Στον απόηχο του τραγικού συμβάντος, η σοκαρισμένη Formula 1, προχώρησε σε τεράστιες αλλαγές στα θέματα ασφαλείας. 

Το μέγεθος του κινητήρα και φυσικά η ιπποδύναμη του είχε συγκεκριμένες προδιαγραφές, το εσωτερικό του κόκπιτ μεγάλωσε προκειμένου να προσφέρει στους οδηγούς πρόσθετη ασφάλεια και πιο εύκολη διαφυγή, η δομή και ο σχεδιασμός της ανάρτησης εξελίχθησαν ώστε να μην αποκολλούνται εύκολα οι τροχοί και δόθηκε μεγάλο βάρος στα αεροδυναμικά βοηθήματα (diffuser, αεροτομές κ.α.), προκειμένου τα μονοθέσια να φρενάρουν με μεγαλύτερη ασφάλεια. Βέβαια το κακό είχε ήδη γίνει.

Daytona 500 - 2001

Το συγκεκριμένο περιστατικό δεν ήταν ότι συνέβη στο θρύλο των αγώνων Nascar, Dale Earnhardt, αλλά πολύ περισσότερο ότι συνέβη σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση την οποία παρακολουθούσαν εκατομμύρια τηλεθεατές! Σκάρτο χιλιόμετρο πριν ολοκληρωθεί ο αγώνας το αγωνιστικό του Dale Earnhardt συνετρίβη. Με 290 km/h, ο Earnhardt τρίτος στην κούρσα, άγγιξε το αυτοκίνητο του προπορευόμενου Sterling Marlin και αμφότεροι προσέκρουσαν πάνω στο αγωνιστικό του Ken Schrader! Τα τρία οχήματα, ανεξέλεγκτα, καρφώθηκαν πάνω στα προστατευτικά τοιχία, με τον Earnhardt να χάνει τη ζωή του από τη σφοδρότητα της πρόσκρουσης. 

Ο θάνατος του Earnhardt θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί όπως αποφάνθηκαν οι πραγματογνώμονες, εάν ο οδηγός φορούσε το ειδικό σύστημα «ΗANS», που θα προστάτευε το λαιμό και την σπονδυλική του στήλη από τη σύγκρουση. Πλέον, κανένας οδηγός σε αγώνες ταχύτητας δεν επιτρέπεται να συμμετάσχει σε αυτούς χωρίς το απαραίτητο αυτό σύστημα προστασίας.

NHRA - 2008

Τον Ιούνιο του 2008, ο Scott Kalitta, οδηγούσε στους αγώνες ντράγκστερ στο New Jersey το θρυλικό «Funny Car» του. Ο Kalitta, θεωρούνταν από τους πιο έμπειρους οδηγούς και είχε στο παλμαρέ του πολλές διακρίσεις και δυο πρωταθλήματα back to back στην κατηγορία του. Στις κατατακτήριες δοκιμές και ενώ το όχημα του κινούνταν με 483 km/h, ο κινητήρας εξερράγη και το αυτοκίνητο σταμάτησε φλεγόμενο σε μια αμμοπαγίδα τραυματίζοντας θανάσιμα τον Kalitta. 

Έκτοτε, ο ΝΗRA (National Hot Rod Association) επέβαλλε τους εξής κανόνες: Όσες πίστες επιθυμούσαν να συμμετέχουν στο πρωτάθλημα όφειλαν να αυξήσουν το μήκος τους, να δημιουργήσουν έξτρα αμμοπαγίδες και φυσικά να μεγαλώσουν την απόσταση αυτών από τους θεατές στο διπλάσιο από το μέχρι τότε επιτρεπτό όριο.