Από το 2021, οι κατασκευαστές που πουλάνε αυτοκίνητα στην Ευρώπη θα μπορούσαν να καταβάλουν συνολικά τέλος υπέρβασης εκπομπών ύψους 33,6 δισ. ευρώ. Αυτό είναι το συμπέρασμα μελέτης της JATO με βάση τους μέσους όρους του περασμένου έτους και τα πρόστιμα που ορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το 2019. 

Εάν δεν αλλάξουν τίποτα τα επόμενα τρία χρόνια, είτε προς καλό είτε προς το κακό, οι μεγάλοι κατασκευαστές αυτοκινήτων θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα, καθώς κανένας από αυτούς δεν είναι προς το παρόν σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου.

Οι νεοεισερχόμενοι στόχοι CO₂ μπορούν να θεωρηθούν ως η Αποκάλυψη της αυτοκινητοβιομηχανίας στην Ευρώπη. Οι αρχές έχουν καταστήσει σαφές ότι μέχρι το 2021, και σταδιακά από το 2020, ο μέσος όρος κάθε εταιρικού στόλου που πρέπει να πληρούν όλα τα νέα αυτοκίνητα είναι 95 γραμμάρια CO₂ ανά χιλιόμετρο. Αυτό μεταφράζεται σε επιπλέον μείωση κατά 24,7 g/km από το μέσο όρο για τους 11 κατασκευαστές που πούλησαν πάνω από 300.000 μονάδες το 2018.

Αυξανόμενο χάσμα μεταξύ στόχων και πραγματικότητας
Πέρυσι οι μέσες εκπομπές των Volkswagen Group, Groupe PSA, Renault Group, Nissan Group, BMW Group, Hyundai-Kia, Ford, FCA, Daimler, Toyota και Volvo έδωσε συνολικά μέσο όρο 119,7 g/km. Ο μέσος όρος αυξήθηκε κατά 2,4 g/km σε σύγκριση με το 2017, ενώ από τους παραπάνω κατασκευαστές μόνο η Toyota σημείωσε μείωση. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της JATO σχετικά με τα ετήσια αποτελέσματα ανά μάρκα που κυκλοφόρησε νωρίτερα το 2019, η τάση επιβεβαιώνει ότι ο στόχος γίνεται ολοένα και πιο δύσκολος όταν λαμβάνεται υπόψη η μείωση της ζήτησης για ντίζελ και η αύξηση της ζήτησης για SUV.

Με βάση αυτά τα νούμερα, η κατάσταση είναι αρκετά ανησυχητική. Όταν εξετάζουμε όλες τις αυτοκινητοβιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη (εκτός από τις μικρές), μόνο τέσσερις από τις 18 σημείωσαν βελτίωση πέρυσι. Οι πωλήσεις αυτών των τεσσάρων κατασκευαστών (Honda, Suzuki, Toyota και GM) αναλογούν μόνο στο 7% του συνόλου των πωλήσεων στην Ευρώπη των 23. 

Αντίθετα, οι τέσσερις χειρότερες επιδόσεις που σημειώθηκαν ήταν όλες από premium κατασκευαστές (Daimler, JLR, BMW Group και Volvo) και αναλογούν στο 16% των συνολικών ταξινομήσεων στην Ευρώπη των 23.

VW Group και Groupe PSA τα πιο ευάλωτα
Εάν οι συνθήκες του 2021 εφαρμόζονταν σήμερα (αποτελέσματα πωλήσεων και μέσες εκπομπές CO₂ του 2018) και εξαιρώντας κάθε είδους πιστώσεις οικολογικής καινοτομίας για να αντισταθμιστούν οι συνολικές εκπομπές, πολλοί κατασκευαστές που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη θα αντιμετώπιζαν μια πολύ δύσκολη κατάσταση. 

Με βάση τους υπολογισμούς της Jato και τα τελευταία αποτελέσματα του οικονομικού έτους 2018, το συνολικό ποσό των προστίμων θα έφθανε το μισό περίπου των συνδυασμένων καθαρών κερδών τους.

Ο όμιλος Volkswagen θα έπρεπε να καταβάλει το μεγαλύτερο πρόστιμο, ύψους σχεδόν 2.500 ευρώ ανά πωληθέν αυτοκίνητο. Αυτό φθάνει σχεδόν τα 9,1 δισ. ευρώ. Πέρυσι, η εταιρεία παρουσίασε κέρδη μετά φόρων ύψους €12,15 δισ. 

Με άλλα λόγια, η κύρωση θα ισοδυναμούσε με τα τρία τέταρτα των τελευταίων ετήσιων συνολικών κερδών της.

Στην περίπτωση του Groupe PSA, η κατάσταση είναι λίγο πιο περίπλοκη. Η εταιρεία που διευθύνεται από τον Carlos Tavares είναι 19,2 g/km μακριά από το στόχο του 2021. Ως εκ τούτου, το γκρουπ θα ήταν υποχρεωμένο να καταβάλει πρόστιμο 1.825 ευρώ ανά πωληθέν αυτοκίνητο. 

Βάσει του όγκου των πωλήσεών του πέρυσι, το γαλλικό γκρουπ θα έπρεπε να καταβάλει πρόστιμο ύψους 4,5 δισ. ευρώ –το μισό πρόστιμο της VW. Ωστόσο, η εταιρεία σημείωσε πέρυσι καθαρά έσοδα €2,83 δισ. ευρώ.

Από την άλλη πλευρά έχουμε την Toyota, η οποία λειτουργεί με πλεονέκτημα για δύο κύριους λόγους. Πρώτον, είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αυτοκινήτων με τις χαμηλότερες μέσες εκπομπές CO₂, κυρίως λόγω της υβριδικής γκάμας του. 

Δεύτερον, η Toyota βασίζεται στην Ευρώπη λιγότερο από τους περισσότερους ανταγωνιστές της. Πέρυσι, η Γηραιά Ήπειρος υπολογίστηκε μόλις στο 8,5% των παγκόσμιων πωλήσεών της Toyota -εξαιρουμένης της Ρωσίας και της Τουρκίας. Έτσι, το συνολικό πρόστιμό για το μεγάλο Ιάπωνα κατασκευαστή θα ανερχόταν σε 436 εκατ. ευρώ ή το 2% του συνολικού καθαρού εσόδου του για την περίοδο μεταξύ Απριλίου 2017-Μαρτίου 2018.

Πώς θα μειωθούν τα πρόστιμα;
Το συμπέρασμα αυτής της μελέτης είναι προφανώς το χειρότερο σενάριο για τους κατασκευαστές. Υποθέτοντας ότι τίποτα δεν θα αλλάξει από σήμερα μέχρι το 2021 και έχοντας αποκλείσει (άδικα και αυθαίρετα) τα σχέδια της ηλεκτροκίνησης. 

Ουσιαστικά, οι κατασκευαστές μπορούν να απαιτήσουν έως και 7,5 g/km CO₂ από το 2020 έως το 2022 για να αντισταθμίσουν το συνολικό νούμερό τους σε CO₂ για τα μοντέλα που πληρούν τα κριτήρια οικολογικής καινοτομίας.

Επιπλέον, σαφώς θα δούμε πολλά μοντέλα να καταργούνται, εκεί όπου οι επενδύσεις για τη μείωση του μέσου όρου εκπομπών τους είναι μεγαλύτερες από τα κέρδη που δημιουργούνται. Αυτό θα περιλαμβάνει την κατάργηση των περισσότερων θερμικών κινητήρων στα μεγάλα και βαριά αυτοκίνητα ή εκείνων των μοντέλων με τις χαμηλές πωλήσεις. 

Συνοψίζοντας, οι κατασκευαστές μπορεί να έχουν την τεχνολογία να λανσάρουν πιο καθαρά αυτοκίνητα και εναλλακτικές λύσεις για να μειώσουν τα πρόστιμα, με μόνο δύσκολο περιορισμό τους τον χρόνο.