Με τη συμμετοχή σημαντικών εκπροσώπων από τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αλλά και χώρες που πρωταγωνιστούν στην προσπάθεια μετάβασης σε ένα μοντέλο πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης, όπως η Σουηδία, και με βασικό ομιλητή τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, κ. Κώστα Αχ. Καραμανλή, πραγματοποιήθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία  τη Δευτέρα, 7 Δεκεμβρίου 2020, διαδικτυακά το πρώτο από τα τρία μέρη του 6ου Επιχειρηματικού Φόρουμ Ελλάδας-Σουηδίας «Η Μετάβαση της Ελλάδας προς ένα Βιώσιμο Μέλλον» με θέμα τις Βιώσιμες Δημόσιες Μεταφορές, που διοργανώνει το Ελληνο-Σουηδικό Εμπορικό Επιμελητήριο σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Σουηδίας στην Ελλάδα.

Τι σημαίνει βιώσιμες δημόσιες μεταφορές και ποιες είναι οι δομικές, τεχνικές και τεχνολογικές αλλαγές που απαιτούνται; Ποια τα πλεονεκτήματα και ποιες οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει κανείς στην πορεία της μετάβασης σε πιο καθαρά καύσιμα και τεχνολογίες, όπως η ηλεκτροκίνηση; Τι τεχνολογικές λύσεις έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας;

Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση αποτελεί βασικό άξονα για την μετάβαση της Ελλάδας σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον, τόνισε στην εισαγωγική της τοποθέτηση η πρόεδρος του Ελληνο-Σουηδικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, κα. Ράνια Πατσιοπούλου, υπογραμμίζοντας πως «η υγιής οικονομική ανάπτυξη θα προκύψει από την ενσωμάτωση βιώσιμων επιχειρηματικών στρατηγικών για όλες τις επιχειρήσεις και κυβερνήσεις». 

«Αν δούμε τον τομέα των δημόσιων μεταφορών, διαπιστώνουμε ότι όλοι αντιμετωπίζουμε μια κοινή πρόκληση: ο τομέας των δημόσιων συγκοινωνιών μας εξακολουθεί να εξαρτάται υπερβολικά από τα ορυκτά καύσιμα. Και καθώς ο πληθυσμός στις πόλεις αυξάνεται, τα εργαλεία πολιτικής και η συμπεριφορά μας πρέπει να αλλάξουν. Χρειαζόμαστε πιο έξυπνες και αποδοτικότερες τεχνικές λύσεις», επεσήμανε, από την πλευρά της, η Πρέσβης της Σουηδίας στην Ελλάδα, κα. Charlotte Sammelin. 

Στις προσπάθειες που καταβάλλει η Ελλάδα προς την κατεύθυνση της μετάβασης προς πιο βιώσιμες δημόσιες μεταφορές αναφέρθηκε εκτενώς ο Υπουργός Μεταφορών, κ. Κ. Αχ. Καραμανλής.

Σημειώνοντας ότι οι δομικές και καινοτόμες αλλαγές, ειδικά στον δημόσιο τομέα, δεν γίνονται από τη μία ημέρα στην άλλη, αλλά θέλουν χρόνο, ο Υπουργός υπογράμμισε ότι οι βιώσιμες δημόσιες μεταφορές έχουν βασικό ρόλο στον σχεδιασμό της κυβέρνησης. 

«Ο εξηλεκτρισμός είναι το μέλλον», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Καραμανλής, προσθέτοντας ότι «οι μεταφορές ευθύνονται κατά προσέγγιση για το 1/3 της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας και το 1/3 των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου», τη στιγμή που στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να γίνουμε «κλιματικά ουδέτεροι» έως το 2050.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε ο Υπουργός, η κυβέρνηση έχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες: την ανανέωση του στόλου των οχημάτων, καθώς η Ελλάδα έχει έναν από τους παλαιότερους στόλους οχημάτων στην Ευρώπη, τη δημιουργία υποδομών για εύκολη και προσβάσιμη φόρτιση, με δημόσιους και ιδιωτικούς σταθμούς φόρτισης, μια ολοκληρωμένη ανάλυση και επισκόπηση της νέας αγοράς που αναπτύσσεται, με τη δημιουργία ειδικού μητρώου καταγραφής υποδομών, και, τέλος, την προετοιμασία του τομέα των μεταφορών για τη νέα εποχή, εισάγοντας το απαραίτητο ρυθμιστικό και αδειοδοτικό πλαίσιο.

Στόχος είναι, μέχρι το 2030, 1 στα 3 ιδιωτικής χρήσης οχήματα να έχει ηλεκτρικό κινητήρα και να έχουμε φτάσει τους 25.000 σταθμούς φόρτισης, επισήμανε ο Υπουργός, αναπτύσσοντας τις σχετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και προαναγγέλλοντας την έναρξη διαγωνισμού για νέα λεωφορεία στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, πολλά από τα οποία θα είναι ηλεκτρικά. 

«Η κυβέρνηση θα πρέπει να προωθήσει και να δώσει προτεραιότητα στην τεχνολογική καινοτομία μέσω νομοθετικών πρωτοβουλιών, δίνοντας κίνητρα και επενδύοντας σε υποδομές», ανέφερε ο κ. Καραμανλής, καταλήγοντας ότι «είναι στο χέρι μας να επιδιώξουμε μια καλύτερη ποιότητα ζωής στις γεμάτες ρύπανση αστικές πόλεις του σήμερα».

Η ανάπτυξη βιώσιμων αστικών συγκοινωνιών συμβάλλει στη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά, σε ευκαιρίες απασχόλησης, στην εκπαίδευση, σε υγειονομικές υπηρεσίες, τόνισε από την πλευρά του ο καθηγητής Ιωάννης Γκόλιας, πρόεδρος του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (ΟΑΣΑ). 

Εστιάζοντας και αυτός στην ανάγκη ανανέωσης του στόλου των οχημάτων των δημόσιων συγκοινωνιών, ο πρόεδρος του ΟΑΣΑ τόνισε ότι πρέπει να κάνουμε τις δημόσιες συγκοινωνίες ελκυστικότερες, με καθαρότερα καύσιμα και καθαρότερες τεχνολογίες που θα επιφέρουν μείωση της ρύπανσης, αλλά και της ηχορύπανσης, πιθανότατα με έναν συνδυασμό αμιγώς ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων. 

Όπως εξήγησε στην πορεία της συζήτησης ο κ. Γκόλιας, υπάρχει η σκέψη και για υβριδικά λεωφορεία, καθώς οι ρύποι που εκπέμπουν είναι πολύ χαμηλοί.  

«Η πόλη δεν είναι ένα μέρος όπου έχουν όλοι την οικονομική δυνατότητα να έχουν ένα ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο, αλλά ένα μέρος όπου όλοι οι άνθρωποι προτιμούν συνήθως να χρησιμοποιήσουν τις δημόσιες συγκοινωνίες», κατέληξε στην τοποθέτησή του.

Με μεγάλη εμπειρία σε έργα που συνδυάζουν ηλεκτροκινητικότητα και έξυπνα συστήματα μεταφοράς, ο κ. Marcin Seredynski, Επικεφαλής Καινοτομίας και Έρευνας στο E-Bus Competence Center του Λουξεμβούργου τόνισε ότι τα τρία κυριότερα μεγάλα προβλήματα σήμερα είναι η ηχορύπανση, η κλιματική αλλαγή και η ενεργειακή κατανάλωση. 

Αναφέρθηκε αφενός στην επιλογή αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων, που είναι ο στόχος για το μέλλον, και αφετέρου στην πολύτιμη εναλλακτική των υβριδικών (full hybrid) οχημάτων που αποδεικνύονται ιδιαίτερα χρήσιμα στην πορεία.

Επειδή η διαδικασία μιας αποδοτικής ως προς το κόστος μετάβασης σε πλήρως ηλεκτρικά οχήματα είναι μια μακρόχρονη και σταδιακή διαδικασία, όπως είπε, ο κ. Seredynski έκανε ιδιαίτερη αναφορά στα πλεονεκτήματα των υβριδικών τεχνολογιών, τονίζοντας ότι τα υβριδικά (ή μερικώς ηλεκτρικά, όπως επίσης αποκαλούνται) οχήματα έχουν πολλά από τα πλεονεκτήματα των ηλεκτρικών πχ. αμιγώς ηλεκτρική κίνηση σε ευαίσθητες περιοχές, χωρίς όμως τους περιορισμούς που θέτει το θέμα της φόρτισης και η ανάγκη ύπαρξης εκτεταμένων υποδομών.

Τα πλεονεκτήματα της υβριδικής τεχνολογίας είναι ότι μπορεί πραγματικά να μειώσει τις εκπομπές ρύπων, κατά 25% που είναι ο μέρος όρος αλλά και περισσότερο σε κάποιες περιπτώσεις, τόνισε. Η εμπειρία που υπάρχει από λεωφορεία που κινούνται στο κέντρο της πόλης, ανέφερε, δείχνει ότι μπορούμε να πετύχουμε μείωση των εκπομπών CO2 της τάξης των 50 τόνων ετησίως ανά όχημα ή και περισσότερο.

Επιπλέον, ανέφερε τη διάσταση ότι τα πλεονεκτήματα που μπορεί να προσφέρουν τα αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο καθαρή είναι η ενέργεια που παρέχεται. Σε χώρες όπου η ποιότητα της ενέργειας δεν είναι τόσο καθαρή όσο της Γαλλίας ή της Σουηδίας, η απόδοση των υβριδικών οχημάτων, σε επίπεδο ρύπων, προσεγγίζει εκείνη των αμιγώς ηλεκτρικών. 

Τέλος, όπως είπε, τα υβριδικά οχήματα αποτελούν την καλύτερη επιλογή για διαδρομές με ταχύτητες άνω των 14-15 χλμ/ώρα καθώς η ενέργεια που ανακτάται θα είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο,

Από την πλευρά του, ο κ. Roger Vahnberg, Senior Vice President της Västtrafik, της Αρχής Δημοσίων Μεταφορών του Γκέτεμποργκ, αναφέρθηκε εκτενώς στη διαδικασία μετάβασης της Δυτικής Σουηδίας στην ηλεκτροκίνηση. Μια διαδικασία που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2030 με τον εξηλεκτρισμό όλων των μέσων μαζικής μεταφοράς στην πόλη.

«Ξεκινήσαμε από μία υφιστάμενη διαδρομή, οκτώ χιλιομέτρων, με μεγάλες ανηφόρες και κατηφόρες και στα δύο άκρα της διαδρομής δοκιμαστικά με τρία plug-in υβριδικά και σταθμούς φόρτισης στους δύο τερματικούς σταθμούς», ανέφερε, σημειώνοντας ότι η μείωση του θορύβου ήταν αισθητή στους κατοίκους της περιοχής από την πρώτη στιγμή. 

Στη συνέχεια, δημιουργήθηκε μια νέα γραμμή, πλήρως ηλεκτρική, με επτά υβριδικά, ηλεκτρικά υβριδικά, και τρία αμιγώς ηλεκτρικά λεωφορεία. Η γραμμή αυτή είχε τόσο μεγάλη επιτυχία που η ικανοποίηση του επιβατικού κοινού έφθασε το 100%, κάτι που δεν είχε ξανασυμβεί σε καμία άλλη γραμμή στο Γκέτεμποργκ. Ο κόσμος είχε την αίσθηση πως συμμετείχε σε κάτι νέο, κάτι πολύ ελκυστικό και κάτι καλό για την κοινωνία.  

Οι μεγάλες προκλήσεις στην προσπάθεια εξηλεκτρισμού των δημόσιων μεταφορών, σύμφωνα με την εμπειρία του, είναι οι μεγάλες υποδομές που απαιτούνται και η διαθέσιμη ηλεκτρική ενέργεια στο δίκτυο καθώς χωρίς αυτήν χρειάζεται πολύς χρόνος για να διορθωθεί το πρόβλημα. Στην περίπτωση της Δυτικής Σουηδίας, μπορεί το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας να ήταν πολύ καλό, αλλά μεγάλη πρόκληση αποτέλεσε η θέση των αμαξοστασίων, ώστε να μην μετακινούνται τα λεωφορεία άδεια, όπως και η δυνατότητα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στα αμαξοστάσια.  Καταλήγοντας, τόνισε ότι είναι σημαντικό να μην υποτιμήσει κανείς αυτές τις προκλήσεις, γιατί είναι αρκετά μεγάλες και θα χρειαστεί να αντιμετωπιστούν όλες, μία προς μία.

Ο κ. Νίκος Καλικατζαράκης, Επικεφαλής του τομέα Ηλεκτροκίνησης της ΑΒΒ Ελλάδος, αναφέρθηκε εκτενώς στην ανάγκη χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων και διασφάλισης καθαρής ανανεώσιμης ενέργειας για τη φόρτισή τους, στις προκλήσεις που παρουσιάζει η φόρτιση των λεωφορείων, ανάλογα και με το μήκος τους, καθώς και στις υποδομές που πρέπει να αναπτυχθούν για την υποστήριξη ενός ηλεκτροκίνητου στόλου.

Αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα, όπως είπε, είναι τα αυτοκίνητα που δεν έχουν θερμικό κινητήρα, αλλά μόνο ηλεκτρικό κινητήρα και μπαταρίες (ιόντων-λιθίου) και έναν μικρό φορτιστή για να φορτίζει το αυτοκίνητο. Ένα λεωφορείο έχει 10 φορές τις μπαταρίες που έχει ένα μικρό αυτοκίνητο. Αυτό σημαίνει ότι ένα λεωφορείο χρειάζεται δεκαπλάσια ισχύ για να φορτίσει στον ίδιο χρόνο με ένα αυτοκίνητο», σημείωσε και παρουσίασε τις λύσεις που παρέχει η ABB, παγκόσμιος ηγέτης στους φορτιστές ηλεκτρικών οχημάτων, με εμπειρία δέκα χρόνων σε δοκιμασμένη τεχνολογία, η οποία πωλείται σε περισσότερες από 82 χώρες. Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ανέφερε πως είναι υπέρ της χρήσης υβριδικών οχημάτων εκτός από τα αμιγώς ηλεκτρικά.

Χορηγοί της εκδήλωσης ήταν οι εταιρείες: ΑΒΒ, COMBITRANS, Intrum, Όμιλος Επιχειρήσεων Σαρακάκη, SKF και Volvo Car Hellas.