Ο Karl Clauss Dietel είναι συνώνυμος του σχεδιασμού «Hergestellt in der DDR» και σχεδίασε από Wartburg μέχρι μοτοσικλέτες, γραφομηχανές και ραδιόφωνα. 

Το έργο του Karl Clauss Dietel παρέμενε ανεπαρκώς προβεβλημένο στην επανενωμένη Γερμανία. Μόλις το 2014, ο Dietel τιμήθηκε για τη δουλειά του με το Βραβείο Σχεδιασμού της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας -Designpreis der Bundesrepublik Deutschland, την ψηλότερη διάκριση στον τομέα του σχεδιασμού στη χώρα.

Karl Clauss Dietel: «Βλέπω το Βραβείο Σχεδιασμού ως αναγνώριση της εργασίας πολλών Ανατολικογερμανών συναδέλφων» 

Ο Karl Clauss Dietel γεννήθηκε το 1934 στο Reinholdshain και μεγάλωσε στη Γερμανία. Ο πατέρας του είχε επιχείρηση ενοικίασης αυτοκινήτων. Κάτι που επηρέασε ισχυρά τη ζωή του Karl Clauss, καθώς ύστερα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο πατέρας του χαρακτηρίστηκε «επιχειρηματίας» και δεν του επέτρεψαν να μπει στο πανεπιστήμιο. Έτσι εκπαιδεύτηκε για να γίνει… κλειδαράς.

«Ποτέ δεν το μετάνιωσα και ήταν κάτι με βοήθησε αργότερα», έλεγε ο Dietel. Ύστερα από τη μαθητεία του, σπούδασε στη Σχολή Μηχανολογίας Αμαξωμάτων στο Zwickau. Και στη συνέχεια, μέχρι το 1961, φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Βερολίνο-Weissensee. Για τη διατριβή του μάλιστα, σχεδίασε ένα μεσαίου μεγέθους αυτοκίνητο, το οποίο αργότερα θα γινόταν το Wartburg 353. 

Ύστερα από τις σπουδές του στη Σχολή Καλών Τεχνών, ο Karl Clauss Dietel εργάστηκε από το 1961 στο κέντρο εξέλιξης και κατασκευής αυτοκινήτων Karl-Marx-Stadt και από το 1963 έγινε ελεύθερος επαγγελματίας σχεδιαστής και συνεργάστηκε με σημαντικούς Ανατολικογερμανούς κατασκευαστές.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, η ΛΔΓ δεν είχε ιδιαίτερα καλή φήμη όσον αφορούσε τον σχεδιασμό. Οι δάσκαλοι ήταν κυρίως της σχολής Bauhaus. Η ΛΔΓ προσπάθησε να κρατήσει πολλούς σχεδιαστές στις δομές της, αλλά γρήγορα αυτοί έφυγαν για τη Δύση.

Ο Karl Clauss Dietel προτίμησε να παραμείνει και να γράψει την ιστορία του ντιζάιν στη χώρα του. Η κατάσταση έγινε πιο περίπλοκη για ανθρώπους όπως αυτός ύστερα από την Άνοιξη της Πράγας. Από το ’68 και μετά, δεν μπορούσαν πλέον να αγοράζουν διεθνή Τύπο και η μόνη βιτρίνα για να δει ο κόσμος τη δουλειά τους ήταν η Έκθεση της Λειψίας.

Με τη γραφίδα του, ο Dietel θα υπέγραφε επτά μελέτες για την Trabant και αρκετές άλλες για φορτηγά, όπως το Robur O 611. Θα δημιουργούσε επίσης τη σειρά μοτοσικλετών Simson Mokick S50/S51 που εκτιμάτο ιδιαίτερα από τους λάτρεις των δύο τροχών στη ΛΔΓ, καθώς και το σκούτερ Roller SR50 και το MZ ETZ 125.

Πολλά από αυτά τα πρότζεκτ πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία με τον επί χρόνια συνεργάτη του, Lutz Rudolph.

Το παράδοξο είναι ότι η μεγαλύτερη επιτυχία του δεν προήλθε από τον κόσμο των τροχών, αλλά από μια γραφομηχανή! Ο Dietel σχεδίασε τις γραφομηχανές Erika 50/60 και Erika 110/120.

Και μπορεί οι 80.000 πωλήσεις της τελευταίας να μην λένε κάτι σε πολλούς ανθρώπους, αλλά οι τουλάχιστον 500.000 Erika 50/60 είναι αστρονομικό νούμερο! Γραφομηχανές που είχαν σχεδιαστεί έτσι ώστε να μπορεί να επισκευαστεί και το παραμικρό εξάρτημά τους!

Βλέπετε, αυτό ήταν το δόγμα του Dietel: Ανοιχτή Αρχή -offene Prinzip. Τα ανταλλακτικά έπρεπε να αφαιρούνται εύκολα και να είναι εναλλάξιμα σε περίπτωση φθοράς ή τεχνικής εξέλιξης. Τα προϊόντα έπρεπε να πληρούν τις αρχές των «πέντε μεγάλων L» -die «großen fünf L»: Langlebig, Leicht, Lütt, Lebensfreundlich und Leise. Δηλαδή, Ανθεκτικό, Ελαφρύ, Μικρό (σε μέγεθος), Φιλικό (στη ζωή και στη χρήση) και Αθόρυβο.

Ταυτόχρονα, όμως, αυτή η λειτουργικότητα έπρεπε όχι μόνο να είναι χρήσιμη αλλά και να εκπέμπεται μέσα από την «ποίηση της λειτουργικότητας». Με αυτή την αντίληψη σχεδιασμού όμως, συγκρούονταν πάντα με τις αρχές της ΛΔΓ διότι αντιτασσόταν στην «κοινωνία του απορρίμματος» εις όφελος ενός οικολογικού σχεδιασμού.

Ακόμη και ως καθηγητής Λυκείου και υπάλληλος στην Ένωση Καλών Τεχνών, ο Karl Clauss Dietel έκανε όνομα. Από το 1988 έως το 1990 διετέλεσε πρόεδρος της. Τα τελευταία χρόνια της ΛΔΓ ήταν επίσης διευθυντής του Κολλεγίου Εφαρμοσμένων Τεχνών στο Schneeberg. Έκτοτε, ακόμη και ως συνταξιούχος, ενδιαφερόταν για το σχέδιο. Θαύμαζε μάλιστα αυτό που έχει καταφέρει να κάνει η Apple. «Μήλο με τη σταθερότητα της καθαρής μορφής».

Ένα ακόμη στοιχείο άξιο μνείας είναι ότι Karl Clauss Dietel ανέπτυξε την έννοια της Gebrauchspatina, την «πατίνα χρήσης». Δηλαδή, πώς μπορούν να σχεδιαστούν τα αντικείμενα έτσι ώστε τα ίχνη της καθημερινής χρήσης τους να βελτιώνουν την εμφάνισή τους ξανά και ξανά. Για ορισμένα προϊόντα, αισθανόταν πραγματικά ότι η αισθητική ομορφιά τους αναπτύσσεται μόνο καθώς γερνούν.

Αδιαμφισβήτητα, η δόξα ήρθε αργά για τον Karl Clauss, έναν από τους μεγάλους σχεδιαστές της εποχής του και εμβληματική προσωπικότητα της ΛΔΓ. Άφησε τα εγκόσμια πριν από έναν περίπου χρόνο, στις 22 Ιανουαρίου του 2022, σε ηλικία 88 ετών.