Αμέτρητες πατέντες και διπλώματα ευρεσιτεχνίας για την ασφάλεια στο αυτοκίνητο που θα γέμιζαν ολόκληρη βιβλιοθήκη… 

Ο κλωβός ασφαλείας του αυτοκινήτου που σήμερα οδηγεί ο καθένας μας… Οι ζώνες ελεγχόμενης παραμόρφωσης του πλαισίου… Το τηλεσκοπικό τιμόνι ασφαλείας… Αθροίστε όλα τα παραπάνω και βάλτε με το μυαλό σας πόσα εκατομμύρια ζωές συνανθρώπων μας σώθηκαν με τη συμβολή τους. Θα μπορούσαν άραγε τόσοι πολλοί να οφείλουν τόσα πολλά σε ένα και μόνον άνθρωπο; Ναι! Αν αυτός ονομάζεται Béla Barényi!

Προφανώς το λυπηρό μέρος της υπόθεσης είναι ότι ελάχιστοι έχουν ακούσει γι’ αυτόν. Ή τέλος πάντων, η συντριπτική πλειονότητα του κόσμου. Ακόμη κι αυτοί που ασχολούνται με το αυτοκίνητο… Επαγγελματικά.

Γνωστός στη μηχανολογική ελίτ και όχι μόνο ως ο «πατέρας της παθητικής ασφάλειας», ο Barényi ήταν τόσο ντροπαλός απέναντι στον πολύ κόσμο όσο λαμπρός φιγουράριζε στον κόσμο της αυτοκινητικής τεχνολογίας. Ήταν βλέπετε στοιχείο της μανταλιτέ του. Προτιμούσε το παρασκήνιο.

Δεν αναφέρομαι αποκλειστικά στον τρόπο της κοινωνικής ζωής του. Περισσότερο αναφέρομαι στο γνωστικό πεδίο του και στην αντίληψή του γι’ αυτό. Όταν άλλοι συνάδελφοί του εργάζονταν σε πιο φανταχτερούς και εξωστρεφείς τομείς, για παράδειγμα του σχεδιασμού, ακόμη και της ασφάλειας, ο Barényi εργαζόταν στην αιχμή της τεχνολογίας, μέσα στα εργαστήρια και στα πεδία δοκιμών, εξερευνώντας περιοχές που δεν είχαν βάλει καν με τον νου τους… Με έναν οραματικό τρόπο, ο Barényi ήταν ικανός να βλέπει ένα ατύχημα πριν καν αυτό συμβεί, όπως με τον ίδιο τρόπο διείδε την ασφάλεια ως το επόμενο σύνορο της αυτοκινητοβιομηχανίας και της αυτοκίνησης.

Γεννημένος στην Αυστρία λίγο ύστερα από την αυγή του 20ού αιώνα, ο Béla Barényi ήταν ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα θάρρους και επιμονής. Ως μικρό παιδί υπέφερε από φλεγμονή του ισχίου που είχε αποτέλεσμα μόνιμη σωματική δυσκαμψία. Ο περιορισμός που του επέβαλλε στην παιδική ηλικία η σωματική δυσλειτουργία του, είχε αποτέλεσμα να καταναλώνει ατελείωτες ώρες στην ανάγνωση προηγμένης τεχνικής βιβλιογραφίας.

Βέβαια οφείλουμε να πούμε ότι Béla Barényi δεν ήταν ένα τυχαίο παιδί. Ο πατέρας του ήταν συνταγματάρχης στον Αυστρο-Ουγγρικό στρατό και η μητέρα του ήταν γόνος μιας από τις πλουσιότερες οικογένειες στην Αυστρία. Και αυτό ήταν ένα κομβικό σημείο στην κατάρτισή του, καθώς περισσότερο τότε, όπως εξάλλου και τώρα (ίσως λιγότερο), οι απρόσκοπτες και απερίσπαστες σπουδές είχαν έντονα ταξικό πρόσημο.

Ο Béla συνέχισε τις σπουδές του στη μηχανολογία και στην ηλεκτρολογία στη Βιέννη, πριν πιάσει την πρώτη δουλειά του στις αυτοκινητοβιομηχανίες Austria-FIAT Steyr και Adler.

Ύστερα από μπόλικα επιτυχημένα μηχανολογικά πρότζεκτ -περιλαμβανομένης της βασικής ιδέας και του αρχικού σχεδιασμού για τον Σκαραβαίο της Volkswagen, το 1925, ο Barényi βρήκε τον δρόμο του προς την Daimler-Benz πριν καν κλείσει τα 33 του χρόνια, το 1939.

Στην Daimler, οι ορίζοντες του Barényi άνοιξαν διάπλατα όπως ποτέ μέχρι τότε στην καριέρα του. Στον γερμανικό κολοσσό του δόθηκε πλήρης ελευθερία και δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να παράγει αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Έτσι ο Barényi εξέλιξε το πρώτο ολοκληρωμένο πρόγραμμα ασφάλειας σε παγκόσμια κλίμακα, το οποίο αποσκοπούσε στην πρόληψη των ανθρώπινων τραυματισμών συνεπεία ενός ατυχήματος.

Αλλά από τις 2.500 ευρεσιτεχνίες του για την αυτοκινητοβιομηχανία, η σημαντικότερη ήρθε το 1951 με τη διαίρεση του αυτοκινήτου σε τρεις ζώνες σύγκρουσης. Ο Barényi από τη μια βασίστηκε σε ένα άκαμπτο και μη παραμορφώσιμο θάλαμο επιβατών που θα υποστηριζόταν εμπρός και πίσω από τμήματα ελεγχόμενης παραμόρφωσης, τα οποία τελικά θα απορροφούσαν τη σφοδρότητα μιας σύγκρουσης. Έτσι σχεδίασε ένα «μαλακό» εμπρός τμήμα, έναν άκαμπτο κλωβό επιβατών και ένα «μαλακό» πίσω άκρο.

Για να ταιριάξει το σχέδιό του στη μαζική παραγωγή, ο Barényi χρειάστηκε να αντικαταστήσει το άκαμπτο σασί με αυτό που σήμερα ονομάζουμε «πάτωμα». Μπορεί να μην συνέλαβε ο ίδιος το αυτοφερόμενο πλαίσιο, αλλά ήταν αυτός που επέβαλε τη γενικευμένη παραγωγή του. Μέχρι το 1959, οι ζώνες ελεγχόμενης παραμόρφωσης αποτελούσαν κοινό τόπο σε κάθε μοντέλο της Daimler και θα αντιγράφονταν από ολόκληρο τον κλάδο του αυτοκινήτου. Και αυτό ήταν μόνο η αρχή, καθώς στη συνέχεια δημιούργησε ισχυρότερα πλαίσια, θέτοντας τη βάση για την προστασία από πλευρικές συγκρούσεις.

Ύστερα από 33 χρόνια ευδοκίμου υπηρεσίας στην Daimler (1939-1972), περιλαμβανομένου του ρόλου του ως επικεφαλής προηγμένου σχεδιασμού, ο Barényi πιστώνεται με τη δημιουργία του τομέα της παθητικής ασφάλειας, αποκτώντας διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε πολλά διαφορετικά πεδία όπως έλκηθρα (!), πλοία, αεροπλάνα και, φυσικά, αυτοκίνητα. Ως εκ τούτου, πολλά από τα σημερινά πρότυπα στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας βασίζονται στις ιδέες του.

Για όλα αυτά, ο Barnyi τελικά αναγνωρίστηκε το 1994 από την Automotive Hall of Fame ως ένας από τους μεγαλύτερους συντελεστές της δημόσιας ασφάλειας, ενώ το 1999, μετά θάνατον, βραβεύτηκε ως ο Μηχανολόγος του Αιώνα. 

H παρακαταθήκη που άφησε στη Mercedes-Benz ήταν επίσης ανεκτίμητης αξίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν ύστερα από την αποχώρησή του, οι μηχανικοί της Στουτγάρδης πρωτοστάτησαν με άλλες, πολλές καινοτομίες στον τομέα της ασφάλειας. Όλες τους δε, αναπτύχθηκαν με βάση τις αρχές και τη φιλοσοφία του Barényi: ABS, Traction Control, ESP, EBD…

Αλλά η τελική και μεγαλύτερη φιλοφρόνηση θα ερχόταν λίγο πριν από τον θάνατό του το 1997, σε ηλικία 90 ετών. Ο πρώην εργοδότης του, η Daimler, τον ευχαρίστησε δημοσίως με μια διαφήμιση που έτρεξε σε όλο τον κόσμο. Σε μια καμπάνια για την ασφάλεια που απαριθμούσε τα επιτεύγματα της εταιρείας, η Mercedes-Benz έδειχνε τον ίδιο τον Barényi με το παρακάτω μήνυμα: «Κανείς στον κόσμο δεν έχει σκεφτεί περισσότερο την ασφάλεια των αυτοκινήτων από αυτόν τον άνθρωπο»!

Δείτε στο παρακάτω video της Mercedes-Benz μερικές από τις πατέντες του Béla Barényi