Λένε πως κάποιος στην Αμερική, αφού προκάλεσε σοβαρό τροχαίο με το αυτοκινούμενο τροχόσπιτό του, μήνυσε τον κατασκευαστή.

Γιατί; Διότι ενεργοποίησε το “auto-pilot” (αλλιώς cruise control) και άφησε το τιμόνι για να πάει πίσω να ψήσει καφέ!
Το λέμε σαν ανέκδοτο, όμως σύντομα μπορεί κάτι τέτοιο να γίνει πραγματικότητα. Αυτό τουλάχιστον επιδιώκουν η Volvo και άλλοι έξι φορείς (με ανάμεσά τους την εταιρεία μηχανολογικών ερευνών Ricardo και δύο πανεπιστημιακά ινστιτούτα) που τρέχουν το πρόγραμμα SARTRE με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
SARTRE είναι τα αρχικά του Safe Road Trains for the Environment, που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «ασφαλή κομβόι αυτοκινήτων για το περιβάλλον».
Το σκεπτικό είναι να σχηματίζονται «τρένα δρόμου», δηλαδή ομάδες αυτοκινήτων που να ταξιδεύουν μαζί, με επικεφαλής ένα όχημα-οδηγό ακολουθούμενο από μια σειρά εξαρτημένα αυτοκίνητα τα οποία θα είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους ηλεκτρονικά ώστε να ανταποκρίνονται αυτόματα στις κινήσεις του οχήματος-οδηγού. Έτσι, μόνο ο επικεφαλής οδηγός θα οδηγεί, ενώ οι άλλοι θα μπορούν να τηλεφωνούν, να διαβάζουν, να σερφάρουν στο ίντερνετ ή και… να ψήνουν καφέ.
Τα εν δυνάμει πλεονεκτήματα αυτού του platooning (οργάνωση σε διμοιρίες) αυτοκινήτων είναι εύλογα: Πέρα από τη μεγαλύτερη ελευθερία δράσεων των εξαρτημένων «οδηγών», θα είναι η ασφάλεια αφού θα ηγείται ένας επαγγελματίας οδηγός, η οικονομία καυσίμου και η μείωση των ρύπων αφού το πρώτο όχημα θα κόβει τον αέρα (όπως στους αγώνες pursuit με ποδήλατα), και η αποσυμφόρηση των δρόμων χάρη στις μικρές αποστάσεις μεταξύ των αυτοκινήτων και την πιο προγραμματισμένη κίνησή τους.
Δε λέω, καθόλου ευκαταφρόνητα τα οφέλη. Και σχετικά απλή η υλοποίηση του προγράμματος, αφού ούτε οι δρόμοι ούτε και τα αυτοκίνητα θα χρειάζονται σοβαρές μετατροπές. Η ηλεκτρονική υποδομή ήδη υπάρχει με τη μορφή των καμερών, των ραντάρ και των αισθητήρων λέιζερ που χρησιμοποιούν συστήματα όπως το Adaptive Cruise Control, το City Safety και το Lane Keeping Aid των μοντέλων της Volvo.
Το πόσο κοντά βρίσκεται η εφαρμογή του “car platooning” αποδείχτηκε από τη δοκιμή του SARTRE σε δημόσιους δρόμους κοντά στη Βαρκελώνη, εδώ και πέντε μήνες. Πέντε οχήματα –ένα επικεφαλής φορτηγό, ένα δεύτερο, ένα Volvo S60, ένα V40 κι ένα XC60– κινήθηκαν κανονικά μέσα στην κυκλοφορία για 200 χιλιόμετρα με ταχύτητες μέχρι 90 km/h και σε αποστάσεις από 15 έως και 4 μέτρων μεταξύ τους. Επιτυχώς, χωρίς απρόβλεπτα. Έτσι, πριν λίγες εβδομάδες ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση του προγράμματος – και προχωράμε.
Να πανηγυρίσουμε;
Αν ανήκουμε στην πλειονότητα των οδηγών, που βλέπουν το αυτοκίνητο απλά ως μέσο μετακίνησης, σίγουρα ναι. Αντί να πάρουμε το τρένο, θα μετακινούμαστε με το δικό μας «βαγόνι», από το σπίτι μας μέχρι τον προορισμό μας. Ζάχαρη! Με όλες μας τις ανέσεις, κάνοντας ό,τι μας αρέσει. Εκτός από το να οδηγούμε…
Με εμάς τους άλλους όμως, που αγαπάμε την οδήγηση, τι θα γίνει; Θα μετατραπούμε σε επιβάτες; Θα ταξιδεύουμε με τον κώλο ενός φορτηγού κολλημένο στο παρμπρίζ μας; Χωρίς να συμμετέχουμε, χωρίς να χαιρόμαστε το αυτοκίνητό μας, χωρίς να μπορούμε να αλλάξουμε ρυθμό ανάλογα με τα κέφια μας;
Υπάρχουν ακόμα δυσκολίες στην εφαρμογή του SARTRE, όπως το τι θα γίνει σε περίπτωση απότομων ελιγμών και φρεναρισμάτων, ή όταν κάποιος θελήσει απρογραμμάτιστα να βγει από το κομβόι, ακόμα και με το πώς και πόσο θα χρεώνονται οι εξαρτημένοι. Όμως όλα αυτά θα λυθούν. Το πραγματικό πρόβλημα είναι φιλοσοφικό κι έχει να κάνει με την ελευθερία μας, που όλο και περιορίζεται. Λόγω της κρίσης, προς όφελος του περιβάλλοντος, για το καλό μας…
Διότι κανείς δεν μας εγγυάται ότι η συμμετοχή σε «τρένα δρόμου» θα είναι πάντα προαιρετική…