Έχοντας ξεπεράσει πια σε σημαντικό βαθμό τις παθογένειες που άφησε πίσω του ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και την οικονομική κρίση που προήλθε από αυτόv και τις επιπτώσεις του, η οικονομία στην Ευρώπη αναπτυσσόταν και η βιομηχανία αυτοκινήτου παρουσίαζε εντυπωσιακά μοντέλα.

Οι εταιρίες αναπτύσσονταν ραγδαία και το αγοραστικό κοινό είχε όλο και περισσότερες επιλογές μπροστά του. Τις χρονιές 1961-1962 τις εντυπώσεις έκλεβαν η Ferrari με την εντυπωσιακή 250 GTO, η Jaguar με την εμβληματική Jaguar E-type αλλά και η AC με τη μυώδη Cobra.

Στη Βρετανία, μαζί με τους ήχους της Rock, ο μικρός το (επιχειρηματικό) δέμας, αλλά μέγας στις τεχνικές γνώσεις και χαρίσματα μηχανικός Colin Chapman έβγαλε έναν άσσο από το μανίκι του, εντυπωσιάζοντας για μια ακόμα φορά το αυτοκινητιστικό γίγνεσθαι. Ο άσσος αυτός άκουγε στο όνομα Elan. Ένα μικρό, ελαφρύ, ταχύτατο διθέσιο ρόουντστερ, απόλυτα συνυφασμένο με την έννοια της χαράς της οδήγησης.

Η Lotus Elan παρουσιάστηκε το 1962 και αργότερα θεωρήθηκε η «μητέρα» των μικρών σπόρτσκαρ, επηρεάζοντας τα μέγιστα μέχρι και το σπανιότατο Toyota 2000GT. Αυτοκίνητα που χωρίς να φορούν θηριώδη κινητήρα, αλλά με εξαιρετικές ρυθμίσεις για άριστο κράτημα στο δρόμο, ιδανικά φρένα και ελαφρύ αμάξωμα ήταν ταχύτατα και έδιναν τη χαρά στον οδηγό να ελέγχει το ρυθμό που αυτός όριζε. Τρανή απόδειξη ήταν το γεγονός ότι βασισμένη στη φιλοσοφία της Elan και τηρώντας πιστά της αρχές κατασκευής της, η Mazda δημιούργησε αρκετά χρόνια αργότερα το πιο επιτυχημένο μοντέλο της, το MX-5.

Σχεδιασμένη από τον Ron Hickman και χτισμένη πάνω σε ατσάλινο σασί τύπου ραχοκοκαλιάς, η Elan εμφανίστηκε ως ο αντικαταστάτης της κομψής μεν, αλλά ακριβής κι αναξιόπιστης Lotus Elite. Όπως είχε χαρακτηρισθεί από τον αυτοκινητικό Τύπο της εποχής, η Elan συνόψιζε την έννοια των sixties και τη Rock n΄ Roll διάθεση. Ένα μικρό, χαριτωμένο ανοιχτό διθέσιο εισιτήριο για την ελευθερία, με εξαιρετικά προχωρημένες τεχνικές αρετές. Εκτός από το πρωτοεμφανιζόμενο σε αυτοκίνητο δρόμου της Lotus σασί τύπου ραχοκοκαλιάς συνδυασμένο με αμάξωμα από φάιμπεργκλας, η Elan διέθετε ανεξάρτητη ανάρτηση και δισκόφρενα γύρω. Με 680 κιλά βάρος δημιουργούσε ιδανική σχέση βάρους/απόδοσης για την αποστολή της, ενώ είχε και το απαραίτητο αισθητικό χάρισμα που έκανε τους περιπατητές της Kings Road να γυρνούν εντυπωσιασμένοι.

Την ίδια επιτυχία είχε και ανάμεσα στους μοντέρνους αναζητητές της Carnaby Street που τα pop-up φώτα της μικρής Elan ανέτρεπαν ακόμα και το δικό τους κατεστημένο. Κι αν κάποιος θα περίμενε τα αντρικά βλέμματα στην τηλεοπτική σειρά «The Avengers», που είχε παιχτεί και στην ελληνική τηλεόραση, να μαγνητίζονται από την εικόνα της Mrs Peel με το εφαρμοστό μαύρο δερμάτινο κουστούμι γάτας, την πραγματικότητα έκλεβε το σπορ αυτοκίνητό της που οι δημιουργοί της σειράς είχαν επιλέξει. Η Lotus Elan.

Το 1964, η Elan απέκτησε κλειστή οροφή (Fixed Head Coupé) χωρίς να χάσει τίποτα από την αίγλη που είχε ήδη αποκτήσει. Στο στάνταρ εξοπλισμό υπήρχε θέρμανση, δερμάτινα καθίσματα, μοκέτα, ηλεκτρικά παράθυρα, καθώς και ξύλο στο ταμπλό. Όλα, σπάνια στοιχεία για τα αυτοκίνητα εκείνης της εποχής. Ο χώρος στην καμπίνα επαρκούσε αποκλειστικά για δύο άτομα και οι αποσκευές έπρεπε να είναι περιορισμένες στις απολύτως απαραίτητες, μιας και το πορτμπαγκάζ δεν έπαιρνε παρά μόλις 170 lt μπαγκάζια. Ο στόχος όμως ήταν το αυτοκίνητο να είναι πολύ πιο ελαφρύ από τα άλλα της κατηγορίας. Μια εμμονή του Chapman που τον ακολουθούσε σε όλη τη ζωή του, τις περισσότερες φορές εις βάρος της ασφάλειας των επιβατών ή των πιλότων στα αγωνιστικά. Το μικρό βάρος της Elan πάντως είχε τις ευεργετικές επιπτώσεις που θα περίμενε κάποιος στις επιδόσεις, με ό,τι μπορούσε να σημαίνει επίσης αυτό στους αγώνες.



Η Elan είχε και μια ιδιαιτερότητα που καλλιέργησε τις μηχανολογικές γνώσεις πολλών επίδοξων μηχανικών. Το αυτοκίνητο μπορούσε να παραδοθεί και σε μορφή κιτ για να το συναρμολογήσεις ο ίδιος στο γκαράζ ή στην αυλή του σπιτιού. Οι οδηγίες συναρμολόγησης ήταν λεπτομερείς και το αυτοκίνητο έπαιρνε κανονική άδεια κυκλοφορίας.

Ο πρώτος κινητήρας που χρησιμοποιήθηκε ήταν αυτούσιος ο αλουμινένιος της Elite των 1.5 λίτρων, αλλά τοποθετήθηκε σε μόλις 22 αυτοκίνητα της αρχικής παραγωγής, λόγω του υψηλού κόστους κατασκευής του. Ο Chapman στράφηκε στη Ford, με την οποία έτσι και αλλιώς είχε καλή σχέση, και ως βάση για το νέο κινητήρα βρήκε το μικρό 1.000άρη του Anglia. Επ’ ουδενί όμως το μοτέρ αυτό δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του Chapmam.

Τελικά επελέγη ο 1.500άρης σιδερένιος κινητήρας Kent Crossflow της Ford Cortina 116E, βάρους 109 kg. Η βελτίωσή του ανετέθη στον Harry Mundy της BRM, ο οποίος τοποθέτησε μεγαλύτερο στρόφαλο, αύξησε τη διάμετρο των κυλίνδρων, τοποθέτησε χυτά αλουμινένια πιστόνια και αλουμινένια κυλινδροκεφαλή Cosworth με ημισφαιρικούς θαλάμους και δύο εκκεντροφόρους που κινούνταν από αλυσίδα. Ύστερα απ’ όλα αυτά, η απόδοση ανέβηκε στους 105 ίππους (net), τα 0-100 τα κάλυπτε σε 8,7” και η τελική της ξεπερνούσε τα 180 km/h.

Ο κινητήρας κατά τον Chapman ήταν ένας Lotus TwinCam, κατά τη Ford ένας Ford Lotus. Όπως και να ονομάστηκε όμως, παρέμεινε στην Iστορία ως ένα θρυλικό μοτέρ, φωλιάζοντας και κάτω από το καπό της Ford Lotus Cortina Mk1 που στα χέρια του Jim Clark ταπείνωσε πολύ ισχυρότερα αυτοκίνητα σε αγώνες της εποχής.



Για το τιμόνι της Elan είχε χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά κρεμαγέρα. Η ακρίβεια της ήταν τόσο μεγάλη που ακόμα και ο Gordon Murray, πολλά χρόνια αργότερα, είπε ότι αν και προσπάθησαν πολύ δεν κατάφεραν να πετύχουν το ίδιο αποτέλεσμα και με τη Mclaren F1.

Η Elan ήταν το αγαπημένο παιδί του Chapman και όταν η οικογένειά του μεγάλωσε αποφάσισε να μεγαλώσει και την Elan. Έτσι προσέθεσε δύο ακόμα θέσεις πίσω για να ανταποκρίνεται χωροταξικά στις απαιτήσεις μιας οικογένειας. Έλεγε τότε, ότι δεν μπορεί ο ιδιοκτήτης της Lotus να κυκλοφορεί με άλλο αυτοκίνητο, επειδή η εταιρεία δεν παρήγαγε παρά μόνο διθέσια μοντέλα. Αυτός ήταν και ο λόγος της παρουσίασης της Elan +2.

Η Elan αποτέλεσε τη μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία της Lotus μέχρι τότε και μία από τις μεγαλύτερες στην ιστορία της εταιρίας. Η Lotus Engineering, με την παρουσία της, κατάφερε να ανακάμψει ύστερα από τις οικονομικές ζημίες που είχε υποστεί με την Elite. Μέχρι το 1973 βγήκαν από το εργοστάσιο 17.000 αυτοκίνητα, σε τέσσερεις διαφορετικές σειρές, συμπεριλαμβανομένης και της Elan +2.

Αν και έχουν περάσει πάνω από 50 χρόνια από την παρουσίαση της Elan, αυτή παραμένει και σήμερα στην κορυφή των προτιμήσεων των ρομαντικών της αυτοκίνησης, έχοντας αξιόλογη ζήτηση στην κοινωνία του κλασικού αυτοκινήτου.

Στο Ελληνικό Μουσείο Αυτοκινήτου μπορείτε να δείτε μια Elan S3 Fixed Head Coupé Special Equipment του 1965, προσεχτικά αποκατεστημένη. Η τιμή ενός τέτοιου μοντέλου, από τις 1.353 S3 που κατασκευάστηκαν, στο χρηματιστήριο του κλασικού αυτοκινήτου κοστίζει περίπου €32.000 το κουπέ και €45.000 το ρόουντστερ. Φυσικά μιλάμε για κατάσταση «Concours». Για αυτοκίνητα σε κατάσταση «Excellent» υπολογίστε αντίστοιχα €22 και €33 χιλιάρικα και σε «Good» €19.000 και €25.000. Πάντως το πιο σημαντικό στοιχείο για την αγορά μιας Elan είναι αν χωράτε μέσα. Είναι τόσο μικρή που, αν είστε πάνω από 1,75 ή πάνω από 90 κιλά, είτε δεν θα μπορείτε να την οδηγήσετε με την οροφή κλειστή (αν πρόκειται για μια Drophead Coupé) είτε ο αγκώνας σας θα κρέμεται έξω από το παράθυρο.

H Lotus Elan S3 FHC S/E ’65 με μια ματιά
Περίοδος παραγωγής Σεπτέμβριος 1965- Ιούνιος 1966
Παραγωγή 1.353 αυτοκίνητα
Κωδικός παραγωγής Type 36
Αμάξωμα Κουπέ, δύο πόρτες, δύο θέσεις
ΠΛΑΙΣΙΟ
Σασί Ατσάλινο τύπου «ραχοκοκαλιά»
Αμάξωμα Φάιμπεργκλας
Ανάρτηση εμπρός Διπλά ψαλίδια, ομόκεντρα ελατήρια και αμορτισέρ, αντιστρεπτική ράβδος
Ανάρτηση πίσω Γόνατα, ομόκεντρα ελατήρια και αμορτισέρ
ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ
Κωδική ονομασία Lotus-Ford TwinCam
Τοποθέτηση/Κίνηση Εμπρός/στους πίσω τροχούς
Υλικό Σιδερένιο μπλοκ και αλουμινένια κεφαλή
Τύπος Ατμοσφαιρικός
Κύλινδροι Τέσσερις σε σειρά
Διάμετρος x διαδρομή 82,6 x 72,7 mm
Χωρητικότητα 1.558 cc
Σχέση συμπίεσης 9,5:1
Χρονισμός Δύο βαλβίδες στον κύλινδρο, δύο εκκεντροφόροι επικεφαλής
Τροφοδοσία Δύο διπλά καρμπιρατέρ Weber 40 DCOE 18, ηλεκτρική αντλία
Ανάφλεξη Μηχανική με ένα μπουζί/κύλινδρο, πολλαπλασιαστής, ντιστριμπιτέρ
Λίπανση Κύκλωμα υπό πίεση, αντλία λαδιού
Ψύξη Υγρόψυκτο, κεντρόφυγη αντλία
Ηλεκτρικό σύστημα 12βολτο
Ισχύς (net) 117 PS @ 6.000 rpm
Ροπή (net) 15,3 kgm @ 4.500 rpm
ΜΕΤΑΔΟΣΗ
Κιβώτιο Χειροκίνητο 4+1 με μοχλό στο δάπεδο
Συμπλέκτης Ξηρός μονόδισκος 8”
ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ- ΦΡΕΝΑ
Φρένα εμπρός Δισκόφρενα Girling 241 mm
Φρένα πίσω Δισκόφρενα Girling 254 mm
Υποβοήθηση Υδραυλική
Κατανεμητής πίεσης Εμπρός, πίσω
Χειρόφρενο Μηχανικό, στους πίσω τροχούς
Τιμόνι Κρεμαγέρα
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ-ΒΑΡΗ
Διαστάσεις 3.689 x 1.422 x 1.143 mm
Μεταξόνιο  2.134 mm
Μετατρόχιο εμπρός/πίσω 1.194/1.194 mm
Πορτμπαγκάζ 170 lt
Ρεζερβουάρ 45 lt
Βάρος 685 kg
Ζάντες εμπρός/πίσω Πρεσαριστές ατσάλινες 4,5Jx13”
Λάστιχα εμπρός-πίσω 145 SR13
ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ
0-100 km/h 7,1”
0-160 km/h 20,5”
0-400 m 15,3” @ 143,1 km/h
0-1.000 m 28,4” @ 174,5 km/h
Τελική ταχύτητα 190 km/h
Κατανάλωση 10,9 lt/100 km
Αυτονομία 410 km
ΤΙΜΗ
Τιμή σήμερα €32.000 (condition 1)